Eğer Lens kalibrasyonu nedir, nasıl yapılır merak ediyorsanız, bu yazımda ayrıntılı açıklamaları ve örnekleriyle AF Sistemi (otofokus) hassas ayar yöntemlerini bulacaksınız. Tüm SLR fotoğraf makinelerinde bulunan Faz Algılama AF Sistemi doğasından ötürü, keskin görüntüler elde etmek için hem kameralar hem de objektifler üreticileri tarafından doğru şekilde kalibre edilmelidir. Üretici kusurları, hammadde değişimi, yetersiz kalite testi/kalibrasyonu, yanlış sevkiyat ve taşıma gibi çeşitli faktörler makine gövdelerindeki AF sisteminin hassasiyetini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Birçok fotoğrafçı kamera ekipmanına binlerce dolar harcadıktan sonra çok net fotoğraflar çekemediklerinden yakınıp, hayal kırıklığına uğruyorlar.
Lens kalibrasyonu birçoklarımız için karmaşık bir konu gibi görünür, bu yüzden amacım bu kılavuzu mümkün olduğunca basitleştirmektir; böylece kavramı bütünüyle anlarken bu işlemi kendiniz de rahatlıkla yapabileceksiniz. Potansiyel odaklama sorunlarını saptamak ve bunlarla ilgili konuları belirlemek için bir kamera veya lens satın aldığınızda buradaki ipuçları size yardımcı olacaktır. Ancak sizi uyarmak zorundayım – bu yazı yeni başlayanlar için DEĞİLDİR. İlk DSLR makinenizse ve henüz yeni aldıysanız, kalibrasyon işlemiyle çok çabucak hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
Neden kalibrasyon?
Objektifleri kalibre etmeye neden ihtiyaç duyulur? Nikon D800 gibi yüksek çözünürlüklü kameraların piyasaya sürülmesi ile kalibrasyon önemli ve sıcak bir konu haline geldi. Neden? Fotoğraf makinelerindeki megapiksel büyümeler bir takım avantajları getirirken potansiyel odak sorunları da ortaya çıkmaya başladı. Küçük bir odaklanma sorunu 10-12 MP sensörde fark edilmeyebilir, ancak 25MP ve üzeri sensörlerde, her iki sensör de aynı boyutta olduğu varsayıldığında bu daha belirgindir, özellikle de %100 büyütüp bakıldığında (biz fotoğrafçılar maalesef bunu yapmaktan çok hoşlanıyoruz 😉 ). Bu nedenle bugün düzgün ayarlanmış bir kamera AF odak sistemine duyulan ihtiyaç her zamankinden daha önemlidir.
Manzara ve mimari fotoğrafçıları, küçük odak sorunlarını gizleyen açıklıklarda fotoğraf çektiklerinden odak sorunları konusunda genellikle pek fazla endişe duymazlar. Fakat portre, spor ve vahşi yaşam fotoğrafçıları genellikle odaklama sorunları hakkında haklı olarak endişelidirler. Portre çekerken modelin gözüne netlediğinizde, ayarı düzgün yapılmamış AF odak sisteminiz bunun yerine burnuna ya da kulaklara odaklanırsa ne kadar sinir bozucu olur değil mi? Eminim bu tür problemlerle karşılaşmak istemezsiniz, üstelik bir avuç dolusu para verdiğiniz ekipmanınızla!
Kamera & Lens kalibrasyonu
Kalibrasyon problemi yalnızca DSLR gövdelerde olmayabilir, lensin de netleme sisteminde problem olabilir. Lenslerin fiziki kalibrasyonu sadece üreticiler tarafından yapılmalıdır, çünkü bu işlem için lensler sökülmeli, çok ileri teknoloji içeren araçlar ile ayarlanmalı ve yeniden birleştirilmelidir. Bu işlemi sizin yapmanızı kesinlikle önermiyorum.
Lens kalibrasyonu nedir?
Önceden de belirttiğim gibi otofokus problemlerinin kaynağı yanlışlıkla kalibre edilmiş bir kamera, bir lens veya her ikisi de olabilir.
Kalibrasyonun çalışma şekli kameranın arka plan odaklamasını (back-focus, odağı odak alanının arkasına kaydırdığında) veya ön odaklamayı (front-focus, odaklama odaklanmış alanın önüne kaydırıldığında) telafi etmesine olanak tanıyan bir ayara sahip olmasıdır. Bu kompanzasyon otomatik netleme sisteminin kesin ince ayarı yapılmasına olanak tanıyan küçük küçük adımlarla, tipik olarak 0’dan -20’ye veya +20’ye, 1’er adım şeklinde gerçekleştirilebilir. Negatif sayılar geriye odaklanmayı telafi ederken, pozitif sayılar öne odaklanma problemlerini telafi eder. Farklı bir deyişle, negatif “-” yönde ayarlamak odaklanmış noktayı kameraya yaklaştırır; pozitif “+” yönde ayarlamak odaklanmış noktayı kameradan uzaklaştıracaktır. Örneğin -5 ayarlarsak ne olur? Kamera objektife şunu söyler: “benim AF sistemimin sana git dediği yerden sen aslında o noktanın 5 adım gerisine git”.
Unutulmaması gereken önemli bir nokta kalibrasyonun kamera ve objektife özel olmasıdır; eğer birden fazla kamera ve objektifiniz varsa sahip olduğunuz her objektife göre her kamera üzerinde otomatik netleme ayarı yani kalibrasyon yapmak zorundasınız. Buna ek olarak, kameranızın AF (otofokus) sistemini periyodik olarak kontrol etmeniz ve gerekirse yeniden kalibre etmeniz gerekebilir.
Markalara göre kalibrasyon adlandırma
Ne yazık ki hepimizin bildiği gibi, kamera dünyasında hiçbir şeyi adlandırmanın standart bir yolu yok. Kamera üreticileri bazen kendi geliştirdiği ve patent aldığı bir teknoloji olduğu için, kısmen de farklı olmak istediklerinden bunu yapıyorlar. Örneğin Nikon objektif sabitleme teknolojisini “Titreşim Azaltma” (Vibration Reduction-VR) olarak adlandırırken, Canon “Görüntü Sabitleme” (Image Stabilization-IS) olarak adlandırır ve hatta Nikon ve Canon için üçüncü parti bir lens üreticisi olan Tamron’da aynı teknoloji – “Vibrasyon Telafisi” (Vibration Compansation-VC) olarak geçer. Her üçü de aynı şeyi yapıyor ve buna rağmen farklı isimlendiriliyorlar. Lens kalibrasyonunda da aynı şey oluyor ve üreticileri arasında farklılıklar mevcut:
Nikon – AF Fine Tune
Canon – AF Microadjustment
Sony – AF Micro Adjustment
Pentax – AF Adjustment
Olympus – AF Focus Adjust
Bu nedenle kameranızdaki bu özelliği arıyorsanız, yukarıdaki isimlendirme kurallarını aklınızda tutun.
Kalibrasyon Özelliğinin Kullanılabilirliği
Kötü haber, bu çok önemli kalibrasyon özelliğinin yalnızca üst düzey DSLR’lerde bulunmasıdır, çünkü tüm üreticiler bunu “gelişmiş” bir özellik olarak düşünmektedirler. Bugün itibariyle tüm giriş seviyesi, üst giriş seviyesi ve bazı yarı profesyonel DSLR’lerin bu kabiliyeti yoktur. O nedenle kullandığınız gövdede bu özelliğin olup olmadığını kullanım kitapçığından kontrol etmenizde fayda var.
Sabit odaklı (Prime) ve Değişken odaklı (zum) lenslerin kalibrasyonu
Hem sabit odaklı hem de zum lenslerinizi kalibre etmenizi öneririm, ancak dikkate almanız gereken birkaç faktör var. Çoğu sabit lensin özellikle 50mm “standart” menzilin üstünde, yakın mesafelerde çok sığ alan derinliği vardır. Normalde kalibrasyon için ilk adaydırlar, çünkü sahada çalışırken hafif bir odak farkı sizin için oldukça sinir bozucu olabilir. Zum lenslerin kalibrasyonu genellikle çok daha zorludur, çünkü tipik olarak çalıştıkları bir zum aralığı vardır. Örneğin, Nikon 28-300mm f/3.5-5.6G VR gibi süper-zoom objektifi 28 mm’den 300 mm’ye ve diyafram açıklığı kısa uçta f/3.5’dan uzun kenarda f/5.6’ya değişebiliyor. Kalibrasyon ancak belirli bir odak uzaklığı için yapılabileceği için (ciddi bir odak kaydırma özelliğine sahip bazı merceklerde ince ayar için tek bir açıklık seçmenizi öneririm) hangi odak uzaklığı için ince ayar yapmak istersiniz? Odak aralığının ortasında bir odak uzaklığını baz almak ya da ince ayar için en sık kullanılan odak uzaklığını baz almak gerekir. Örneğin, Nikon 200-400mm f/4G VR lensiniz için en çok 400mm ve f/4 diyafram değerini kullanıyorsanız, bu lens için ince ayar yaparken f/4’te 400mm’yi seçin. Sigma 35mm f/1.4 ART gibi sabit bir objektif için f/1.8 değerinde ince ayar yaparım, çünkü bu objektifin en çok kullandığım diyafram değeri budur.
Bir odaklama problemi olup olmadığını nasıl anlaşılır?
“Test Patern 1.pdf” dosyasını bilgisayarınıza indirin ve kaliteli bir lazer yazıcıdan çıktısını alın.
Aldığınız A4 çıktısını düz (pürüzsüz) bir duvara ayaktayken göz hizanıza gelecek şekilde yere paralel olarak bantlayın.
Çekim yapacağınız ortamdaki ışığın değişken olmamasına özen gösterin. Makine değişen ışık koşullarında netlemede zorlanabilir. Bu durumda sağlıklı bir sonuç elde etmeniz mümkün olmayacaktır.
Ben testlerimi aşağıdaki ekipmanlarım ile yaptım, o nedenle tüm ayarlar bunlara ait olan ayarlardır:
Gövde: Nikon D800
Lensler:
– AF-S Nikkor 50mm f/1.4G
– AF-S Nikkor 70-200mm f/2.8G ED VR II
Makine ayarları
Makinenizin şu ayarlarda olduğundan emin olun:
- AF Modu : Single Servo AF “AF-S“
- AF Area Modu : Single point “Tek nokta AF“
- Lensinizde Titreşim Azaltma VR özelliği varsa KAPATIN
- Baz ISO değeri : ISO 100
- Menü > Ayarlar > “AF ince ayarı” Kapalı olduğundan emin olun
Makinenizde vignetting, distortion, chromatic aberration vs ayarları gibi önceden değiştirdiğiniz ayarlar varsa onları varsayılan değerlere getirin.
Düzeneğin kurulması
Makinenizi bir üçayak (tripod) üzerine yerleştirin, denemek istediğiniz lensinizi makinenize takın (ben 50mm f/1.4G ile başladım).
Üçayak üzerindeki makinenizin odağı duvarda asmış olduğunuz kağıdın tam ortasına gelecek şekilde yüksekliğini ayarlayın (Şekil 1).
Kadrajınız aşağıdaki “Kadraj 1” şeklindeki gibi olacak şekilde mesafenizi ayarlayın.
A4, ne çok küçük kalmalı, ne de kadrajınızı çok doldurmalı, aşağıdaki gibi olmalı.
Problem test aşamaları
Çekim yapmak için deklanşör basışlarında titreşim yapmamak için kablolu/kablosuz uzaktan kumanda kullanın veya “Otomatik zamanlama” ile çekim yapın ya da kameranızın Pozlama gecikme modu özelliğini kullanın.
- Canlı Önizleme (Live view) moduna geçin.
- Şeklin tam ortasını netleyin, bir çekim yapın.
- Makinenizi ve diğer hiçbir şeyi hiç yerinden oynatmadan canlı önizlemeyi kapatın (bu durumda sadece vizörden bakarak netleyebileceksiniz).
- Lensinizin odaklama halkasını biraz çevirin yani odağı bozun (bunu yaparken, makinenin oynamamasına, eğer zum lens ile deneme yapıyorsanız zum halkasının oynamamasına çok dikkat edin).
- Vizörden bakarak tekrar şeklin tam ortasını netleyin ve bir kare çekin. Bu işlemi en 4 kez tekrarlayın. Her tekrardan önce odak halkasıyla odağı bozmayı unutmayın, ki makinenizin AF sistemi devreye girip netlemeyi gerçekleştirsin.
Çektiğiniz fotoğrafları bilgisayarınızda açık, %100 büyütün.
Canlı önizleme ile Vizör modda çektiğiniz fotoğrafları karşılaştırın. Fark görmüyorsanız odaklama probleminiz yok demektir.
Canlı önizleme modunda çektiğiniz fotoğraf yandaki “LV Mode” dosyasındaki gibi olmalıdır (netlemede bir hata yapılmadıysa).
Eğer Vizör modda çektiğiniz fotoğraflar yandaki “Vizor Mode” şekline benziyor ise odaklama probleminiz var demektir.
Çünkü, canlı önizleme yani Live view modundayken makinenizin AF sistemi devre dışındadır, ama vizör modda AF sistemi devrededir. Her iki moddaki görüntü aynıysa, netlik problemi yoksa AF sistemi doğru kalibre edilmiştir, yani problem yok demektir.
Peki bu durumda ne yapacağız?
Kullandığımız her bir lensi kontrol edeceğiz, gerekli olanlar için kalibrasyon yapacağız.
Lens kalibrasyonu nasıl yapılır?
Düzeneğin kurulması
“Test Patern 2.pdf” dosyasını bilgisayarınıza indirin ve kaliteli bir laser yazıcıdan çıktısını alın.
Aldığınız A4 çıktısını düz (pürüzsüz) bir zemine bantlayın, ben bunun için evdeki dikdörtgen bir ekmek tahtasını kullandım.
Bu düzeneği (ekmek tahtasını) bir masanın üzerinde alt tarafı masanın size yakın kenarına en yakına, düşmeyecek mesafede olacak şekilde masanın üstü ile yaklaşık 30 derecelik açı yapacak şekilde sabitleyin, ben arkasına kalınca 3 kitap koydum ve onları destekleyecek ağır bir vazo kullandım. Bazı dokümanlarda 45 derece yapın diyor, ben daha hassas olması için 30 derece yaptım. Üçayak üzerindeki makinenizi masa düzlemine 30 derecelik açıyla yerleştirdiğiniz kağıdın tam ortasındaki, siyah zemin üzerine beyaz punto ile yazılı “Focus” yazısının tam karşısına gelecek şekilde üçayağın yüksekliğini ayarlayın. Makineniz üçayak üzerinde yatay ve düşey konumda aynı düzlemde, terazisinde olmalı. Üçayak ile birlikte makinenizi “Focus” yazısını netleyebileceğiniz en yakın mesafeye kadar yaklaştırın (Şekil 2).
Çekim yapacağınız ortamdaki ışığın değişken olmamasına özen gösterin. Makine değişen ışık koşullarında netlemede zorlanabilir. Bu durumda sağlıklı bir sonuç elde etmeniz mümkün olmayacaktır.
Makine ayarları
Makinenizin şu ayarlarda olduğundan emin olun:
- AF Modu : Single Servo AF “AF-S“
- AF Area Modu : Single point “Tek nokta AF“
- Lensinizde Titreşim Azaltma VR özelliği varsa KAPATIN
- Baz ISO Ayarı : ISO 100
- Menü > Ayarlar > “AF ince ayarı” Kapalı olduğundan emin olun
- Makinenizde vignetting, distortion, chromatic aberration vs ayarları gibi önceden değiştirdiğiniz ayarlar varsa onları varsayılan değerlere getirin
Makinenizi “A” – Diyafram Öncelikli Çekim Moduna alın, Diyafram ayarını kullandığınız lensin en açık diyafram değerine ayarlayın (ben 50mm f/1.4G lensim için diyaframı 1.4 olarak ayarladım). Perde hızı değerini not edin (bende 1/320sn idi).
Şimdi makinenizi “M” – Manuel Çekim Moduna alın (bu durumda benim örneğimde diyafram=f/1.4, perde hızı=1/320sn olacak).
Çekim yapmak için deklanşör basışlarında titreşim yapmamak için kablolu/kablosuz uzaktan kumanda kullanın ya da “Otomatik zamanlama” ile çekim yapın veya Pozlama gecikme modunu kullanın.
Vizörden “Focus” yazısı tam ortaya gelecek şekilde netlemeyi yapın, fotoğrafı çekin.
Sonuçların değerlendirilmesi
Çektiğiniz görüntü yandaki “Normal Focus“ gibiyse, yani “This text should be …” ile başlayan yazı en net, onun üzerinde ve altında kalan kısımlar eşit oranda netlikten bulanık olmaya başlıyorsa problem yok demektir.
Çektiğiniz görüntü yandaki “Back Focus“ gibiyse, yani “This text should be …” ile başlayan yazının üzerinde kalan kısımlar net, yazı ve altında kalan kısımlar bulanık ise Back focus probleminiz var demektir. Makineniz/lensiniz, sizin vizörden netlediğiniz alanın aslında daha uzağını netliyordur, odak kaçıklığı vardır.
Çektiğiniz görüntü yandaki “Front Focus” gibiyse, yani “This text should be …” ile başlayan yazının altında kalan kısımlar net, yazı ve üstünde kalan kısımlar bulanık ise Front focus probleminiz var demektir. Makineniz/lensiniz, sizin vizörden netlediğiniz alanın aslında daha yakınını netliyordur, odak kaçıklığı vardır.
Back ya da Front Focus probleminiz varsa nasıl gidereceksiniz?
Yukarıda kullandığınız düzeneği ve ayarları hiç bozmadan aşağıdaki işlem adımlarını takip edin.
Makinenizde; Menü > Ayarlar > “AF ince ayarı” Açık duruma getirin.
Front Focus kalibrasyon ayarı
Front focus probleminiz varsa yani makineniz/lensiniz olması gerekenden daha yakını netliyorsa; “Varsayılan” değeri artı yönde arttırın. Ben bu durumda sırasıyla +5, +10, +15 ve +20 yaparak her defasında 1, toplamda 4 kare çektim. Her işlem başında odaklama halkasından odağı bozun ki her çekimde makinenizin AF mekanizması yeniden netlesin. Duruma göre netliğe en yakın yani “Normal Focus” şekline en yakın olanı seçtim. Varsayalım ki bu değeri en iyi +10 iken yakaladıysam, daha ince bir ayar yapmak için yukarıdaki işlemi +5 ile +15 arasında her adımda birer birer arttırarak toplamda 11 kare çekerek tekrarladım. Çektiğim her fotoğrafı teker teker kontrol ettim. En ideal ayarı buldum ve “Varsayılan” kısmını bu değere ayarladım ve kaydettim.
Back Focus kalibrasyon ayarı
Aynı işlemi Back focus için bu kez (-) değerler için tekrarlayın ve en ideal ayarınızı kaydedin.
Yukarıdaki işlem adımları her bir lensiniz için en başından başlayarak tekrarlayın.
Lens kalibrasyonu sonucunda makineniz takmış olduğunuz lensleri otomatik olarak tanıyacak ve kalibre ettiğiniz ayarlar ile çekim yapmanızı sağlayacaktır.
Bundan sonraki çekimlerinizde yeni ayarlarınızla devam etmek istiyorsanız;
Makinenizde; Menü > Ayarlar > “AF ince ayarı” Açık durumda kalmalıdır.
Zum lenslerimizi nasıl kalibre edeceğiz?
Zum lensler için önerilen yöntem en sık kullandığınız odak uzaklığında bu işlemleri yapmanız ve ayarları bu odak uzaklığına göre kaydetmeniz şeklindedir.
Peki her odak uzaklığında eşit oranda kullanıyorsanız ne olacak? Bu durumda; en yakın ve en uzak odak uzaklıklarında bulduğunuz ideal ayarların ortasında bir değeri en ideal ayar olarak almanız önerilir.
Zum lenslerin kalibrasyonu konusunda Canon gövdelerin bir avantajı var(dı).
Artık Nikon D5 ve Nikon D500 modellerinde ve yeni anons edilen Nikon D850 modelinde de aşağıdaki özellik mevcut.
Bu gövdelerde zum lensler için en yakın ve en uzak odak aralıklarında 2 ayrı kalibrasyon değeri girmenize olanak sağlıyor. Yani, örneğin 70-200mm lens kullanıyorsanız; önce 70mm’de yukarıdaki işlemleri yapıyorsunuz ve ayarınızı belirliyorsunuz, ardından 200mm’de aynı işlemleri yapıp o ayarı da gövdeye tanıtıyorsunuz. Böylece Canon gövde eğer siz 135mm’de çekim yapacaksanız, belirlemiş olduğu iterasyon algoritması ile, önceden yapmış olduğunuz ayarları baz alarak 135mm için ideal değeri kendi belirliyor. Güzel bir özellik, inşallah Nikon mühendisleri Nikon’un diğer modellerine de bunu eklerler.
Ama Nikon gövdelerde lens kalibrasyonunu yapmak bana Canon’a nazaran çok daha kolay geldi. Belki alışkanlıktandır, bilemiyorum.
Benim toplam 5 adet lensimden sadece 2 tanesi için kalibrasyon ihtiyacım oldu.
- AF-S Nikkor 50mm f/1.4G için -9
- AF-S Nikkor 70-200mm f/2.8G ED VRII için -4. Bu değer 200mm için, çünkü ben bu lensimi en çok 200mm’de kullanıyorum.
değerlerlinde kalibrasyon gerekti.
Dikkat edilirse kalibrasyon probleminiz olabilir derken hep makineniz/lensiniz ifadesini kullandım. Bunun özel bir nedeni var aslında; biz hep Lens kalibrasyonu diyoruz ama aslında kalibrasyon gerektiren belki de kullandığımız gövdedir. Yani odaklama hatası yalnızca lensten kaynaklanmayabilir, bazen gövdedeki AF Sistemi hatalı odaklıyor olabilir, bazı durumlarda her ikisi de olabilir.
Odaklama hatasının gövdeden mi yoksa kullandığımız lensten mi kaynaklandığını kendi başımıza net olarak anlamamız pek o kadar kolay değil.
Bunu kendi başımıza tespit edebilmemiz için birkaç ilkel yöntem var aslında:
Yöntem 1:
Öncelikle referans alabileceğimiz farklı bir gövde ya da lens olmalı. Eğer ayarlarından emin olduğumuz bir gövde varsa, önce deneyeceğimiz lensi bu makineye takarak yukarıdaki işlem adımlarını uygulamak gerekiyor. Ardından aynı lensi kendi gövdemize takarak işlemi tekrarlamamız gerek. Her iki durumda aynı sonuç alıyorsak gövdemizde problem yok denilebilir.
Yöntem 2:
Elimizde referans olarak alabileceğimiz ne bir gövde ne de lens yoksa ve tüm lenslerinizle yaptığınız denemelerde örneğin devamlı (-) yönlerde ayarlar gerekiyorsa bu durumda şunu düşünmek gerek; tüm lenslerinizde hep back-focus problemi olma ihtimali ile makinenizde bu problemin olma ihtimali nedir? Ne kadar çok lens ile deney yaparsanız, o kadar gerçeğe yakın sonuç çıkacaktır.
Ama lenslerinizin bir kısmı hiç ayar gerektirmiyor, bir kısmı ayar istiyorsa; makinenizde problem yok denilebilir. Gerçekten de öyle midir?
- Diyelim ki benim gibi 5 adet lensiniz ve 1 adet D800 gövdeniz var.
- Denemeleri yaptık ve tıpkı benim gibi 2 adet lensinizde (-) yönde ince ayar gerekti.
- Diğer 3 lensim ayar istemedi. Bu benim D800 gövdemi temize mi çıkarıyor? Hayır.
- Belki benim gövdemde aslında front-focus problemi var ve olması gerekenden daha önünü netliyor, bu da diyelim ki +5 değerinde olsun.
- Sorunsuz zannettiğim lenslerimde de -5 kadar back-focus problemim varsa, aslında şans eseri gövdemdeki +5 yöndeki kaçıklık, lenslerimdeki -5 yöndeki kaçıklık ile birleşip doğru yeri odaklıyordur.
- Sorunlu olan yukarıda bahsettiğim 50mm lensim aslında -9 değil, -14 kaçıklık vardır ve 70-200mm lensimde -4 değil, -9 kaçıklık vardır. Ama makinemdeki +5 kaçıklık nedeniyle -9 ve -4 ayar istiyordur.
Farkındayım, karışık oldu biraz.
Aslında eğer bir odaklama problemi tespit ederseniz, tüm lenslerinizle birlikte makinenizi bir ustaya götürüp kontrol ettirmeniz en doğru, akılcı ve kesin yöntem olacaktır. Bu işlem gerçek bir usta için çok zor değildir, ustasına bağlı.
Işığınız bol olsun.
Merhaba
Tüm biriktirdiğim paramı harcayıp D3100 makinemi D7100 ile değiştirmiştim. Onunla birlikte 50mm 1.8 lens almıştım. Ama ne yaptıysam istediğim keskinlikte portreler çekemedim. Aynı lens ve makina ile çekilen fotoğraflara bakınca imreniyordum. Googledan D810 ayarları yazınızı bulup okurken sitenizden haberim oldu. Tesadüfen bu yazınızı okudum. Bugün öğlenden sonramın tamamını buna ayırdım. Yazıdaki anlattıklarınızı adım adım yaptım. Laser yazıcı bulamadım gittim 3 sokak ilerideki kırtasiyeden çıktısını aldım. Az önce işlemi bitirdim. Benim lenste -15 kaçıklık vardı. Ayarları yaptım şimdi jilet gibi fotoğraf çekiyorum. Makinemi hiç bu kadar sevmemiştim. Size çok teşekkür ediyorum. İnanın çok faydali bir iş yspmışsınız bu yazıyı yazarak.
Selamlar başarılarınızın devamını diliyorum
Sizi kesinlikle takipteyim 🙂
Süper !!!
Bu çok iyi haber, sizin adınıza çok sevindim.
Saygılar.
Öncelikle size teşekkür ederim. Konuyu çok güzel anlatmışsınız ne zamandır bu konuda sıkıntılar yaşıyordum. Lenslerimi ikinci el almıştım nerdeyse hepsinde netleme problemi yaşıyordum. Yazınızı okuyup işlemleri adım adım yaptım sorunlarım ortadan kalkti. Tebrik ediyorum sizi güzel konularda yazılarınızı merakla bekleyeceğim
Hepimizin sıkça başına geliyor; fotoğraflarımızda başkalarınınki gibi bir keskinlik görmediğimiz zaman suçu hep ya makinemize ya da lenslerimize atıyoruz. Halbuki çok kısa bir test ve ayar ile bu çok büyük problemi (!) kolayca ortadan kaldırmanın yöntemi bu. Tabi fotoğraflarımızdaki netsizlik problemi bizdeki teknik ve beceri eksikliğinden kaynaklanmıyorsa 🙂
Saygılar.
D 850 ile birlikte bu özelliği otomatik yapmışlar. Ancak yaptığım testlerde ortaya çıkan sonuçlara güvenmedim. BU işin anlattığınız gibi elle yapılmasının daha doğru olduğunu düşünüyorum. Yazıya ilave edebileceğim tek şey makina ve test sayfası mesafesinin objektif odak değerinin en az 25 katı olması tavsiye ediliyor. Dolayısıyla 50 mm için makina 125 cm uzağa konuşlandırılmalı. 100 mm üzerinde bu katsayıyı 30, 40 ya da 50 olarak alabilirsiniz. Ben hepsi için “25” değerini esas aldım.
Evet ben de “Odak uzaklığı x 25” tavsiyesini okumuştum, bu ölçülerle yaptığım denemelerde tüm odak uzaklıklarında aşağı yukarı yazımda belirttiğim kadrajı elde ettim. O nedenle daha fazla kafa karıştırmamak için böyle yazmıştım. Zaten yazı yeterince kafa karıştırıcı 🙂
Sizdeki hangi lenslerde bu kalibrasyonu yapma gereği duyduğunuzu merak ettim. Bir de hangi lenste hangi değerlerde kalibre ettiğinizi.
Merhaba,
tekrar okuyunca sorunuza cevap vermediğimi gördüm. Kullandığım objektifler Nikon 28 mm f2.8, 35 mm f2, 50 mm f1.4, 70-200 mm f4, Tamron 24-70 f2.8 VR. Hepsinde bir şekilde ince ayar yaptım. Kılı kırk yardığınızda illaki bir şey buluyorsunuz. Mesela Tamron D850 de D750 ye göre daha küçük “-” değer verdi. Yazınıza eklemek istediğim bir bilgi de gövdeniz netleme noktasını doğru bulsa da objektifin motorunun durma performansı bunu etkileyeceğidir. Bu arabada fren yapmak gibi bir şey. Frene bastığınız anda duramıyorsunuz. Ayrıca netleme için motorun hareketi ne kadar uzun olursa doğru yerden kayma riski artıyor. Bu uzaktan yakına harekette front focus, yakından uzağa back focus olarak ortaya çıkabilir. objektifinizin bakımlı, yeni, eski olması direkt etkili olacaktır. Pilinizin gücü etkili olacaktır.
Okyar bey merhaba,
Çok doğru, işte o nedenle özellikle aksiyon çekenler ve AF-C ve Dinamik Alan AF kullanıcıları “Hızlı ve doğru netleyebilen” telefotolara bakıyorlar. Buna bir de “sessiz” özelliğini de ekleyebilirsizin tabi.
Aksiyon çekiyorsam ve AF-C çekim modunda ve seri çekim yapıyorsam bataryamın tam olarak bitmesini beklemiyorum, 1 tık kalınca yedeğiyle değiştiriyorum. Haklısınız pil gücü etkili olabiliyor.
Katkılar için teşekkürler.
Selamlar.
posta geri bildirimi güzel olmuş.Elinize sağlık.
Umarım istediğiniz gibi olmuştur, geliştirdim biraz.
Aboooo! 150-600 objektifimin 600mm’si için test çekimlerini 15 metreden mi yapmam gerekiyor yani? Ben bahçeye çıkıyorum 🙂
Umarım bahçe yeterince büyüktür 🙂
İnternette arama yaparken buldum bu siteyi .. bu kadar zaman kaç tane site gezdim bunun gibisi çarpmadı gözüme .. konuların hepsi faydalı sanki benim için özel seçilmiş .. çok güzel bir dil anlatım ve örnekler çok iyi .. kutluyorum devamını diliyorum .. 50 mm lensimde d800 makinemde hep sorunlar vardı bu yazıyı okudum +12 ayarladım şimdi çok net çekiyorum .. hemen abone oldum tanıdığım arkadaşlarıma yazdım .. teşekkürler
Ben de teşekkür ediyorum.
Yardım edebileceğim bir konu olursa memnuniyetle yardımcı olurum.
Saygılar
hocam d850 makinem ile kullandığım 50 mm lensimi dediğin gibi kalibre ettim. allah senden razı olsun 🙂 fotoğraf çekmekten zevk almaya başladım valla. buradaki her bilgi çok kıymetli laf olsun diye söylemiyorum gerçekten. emeklerine sağlık tşk.
Süper…
Bu yazım birçok fotoğrafçının çok işine yaradı. Buradan yazmayıp bana özelden yazıp teşekkür eden o kadar çok okuyucumuz var ki! Sizler de eksik olmayın.
Saygılar.
Sebahattin Bey, merhaba!
AF ince ayarı yapmanın riskleri var mı? Herhangi bir objektife AF ince ayarı yaptığımız takdirde bunun geri dönüşü yok mu; yani önceki ayarlarımıza yeniden ulaşamaz mıyız? Açıkçası, Nikon D750’nin kitapçığındaki “AF ayarı çoğu durumda tavsiye edilmez ve normal netlemeyi bozabilir; sadece gerektiğinde kullanın” ve “AF ayarlaması uygulandığında fotoğraf makinesi minimum mesafede veya sonsuzda netleme yapamayabilir” ifadelerini okuyunca ürktüm.
Belirttiğim yöntemle AF İnce Ayarı yapmanın hiçbir sakıncası ve riski yok, makinenizde; “Menü > Ayarlar > AF İnce Ayar > Kapalı” yaparsınız olur biter. Bu ayar zaten “Kapalı” konumdadır normalde.
Kitapçıkta yazılanın anlamı şudur; AF İnce ayarını lensinizde bir kaçıklık yoksa yapmayın, yaparsanız netleme problemleri yaşarsınız diyor. Yani durduk yerde lensinizin düzgün olan ayarını makineye hatalıdır diye bildirmek gibi birşey.
O nedenle, önce “Bir odaklama problemi olup olmadığı nasıl anlaşılır?” diye bakın diyorum yazımda.
Selamlar.
Teşekkürler!
günaydın,
test edelim bakalım.
Benim için süper faydalı bir yazı oldu.
Dxomark makalelerinin nasıl hazırlandığını öğrenmiş oldum! 😉
Çok teşekkürler!
İFOD’dan bir arkadaşımla güzel bir proje ve sonrasında sergi hazırlığı yapıyoruz. Canon DSLR ve Tamron 70-200mm objektif kullanıyordu. Çektiği portrelerde odağın yanlış olmasından şikayetçiydi. 2dakikada hızlıca bir kalibrasyonla onun büyük problemini çözdük.
DSLR kullanıyorsanız kalibrasyonu bilmek çok önemli bence. İnsana ekipmanını yeniden sevdiriyor.
Selamlar.
Sebahattin bey. Açıkladığınız şekilde testi yaptım. Sonuçları burada paylaşmak isterdim. Sorun şu normal vizözden netlediğimde kusursuz çıktı testin sonucu ama canlı önizlemeden yaptığım netlemede 40mm seviyelerinde back focus var. Yani yazının çok çok üzerinde netliyor. Ne yapmamı önerirsiniz? Birde canlı önizleme açıkken zaten af ince ayarları yapılamıyor. Sorun ise zaten canlı önizlemenin netlemesinde. Bende doğa çekimi yaptığım için bol bol kullanıyorum canlı önizlemeyi
Sebahattin bey galiba canlı önizlemedeki sorunu da çözdüm. Testi anlattığınız gibi netleyebildiği en yakın mesafeden yaptım. Bu 24-120 f4 için 45cm idi. Ama canlı önizlemede 35 cm den otomatik netliyor. Fakat bunu vizör yada manuel netlemede yapmıyor. Yapamaz zaten en yakın 45cm. Doğru uzaklığa getirince sonuç gene kusursuz. Ama canlı önizlemede bir netleme kusuru var. Bana nasıl yeşil ışık yakar 35cm de anlayamadım.
Ali bey,
Canlı önizlemede yani Live view modda netlediğiniz yerden farklı bir yere netliğin kayması söz konusu olmamalı. Çünkü bu modda AF sensörleri ve dolayısıyla Faz algılama devrede değil. Back ya da Front focus problemini burada göremezsiniz. Vizör modda bunlar devreye girer ve netleme problemleri varsa burada başlar. AF Fine Tune özelliğini Kapalı duruma getirip canlı önizlemeyi öyle deneyin.
Sebahattin bey. Teşekkür ederim. Dediğim gibi sorun live view da değil. Benim çok yakından netlemeye çalışmamla alakalı. Sayfa 45 derece eğimle durduğu için sayfanın üst kısım da 5cm daha uzak olduğu için ben ne kadar ortadaki focus yazısına netlemeye çalışsam da o gidip yukarıyı netliyor. Çünkü lens en yakın 45 cm den netleyebiliyor. Daha yakından netlemiyor. Ben makineyi 35 cm yakına kurmuşum. Makineyi kağıttan 10 cm geri aldım ortayı netleyip tekrar çektim. Sonuç mükemmel. Makinede de lensimde de back yada front focus problemi yok. Test sonuçları benim evhamlı olduğumu söylüyor. 😆
Tamam şimdi oldu.
Ben de sizin adınıza panik olmuştum. Hatırladığım kadarıyla Nikon D750 kullanıyorsunuz. Problem olmamasına sevindim.
Selamlar.
Evet güzel bir yazı daha… Yazıyı okuyup yeni aldığım (2. el) Sigma 60mm (m4/3) f2.8 ve kit lensim 18-55 (Canon) stm ile bu testleri yaptım ve focus kaçırmadıklarına sevindim 🙂
Ancak daha önce aldığım Tokina 11-16 (Canon) f2.8 ile aynı testleri yaptım; ancak emin olamadım… çünkü çok geniş olduğundan yaklaştırma sonucunda zaten her şey bulanık oldu… Hatta acaba focus kaçırıyor mu dedim… Merak ettiğim geniş açı lenslerde bu yöntem dışında bir focus testi var mıdır acaba? Ya da ben mi testi tam yapamadım… kolay gelsin…
Osman bey merhaba,
Açıkçası ben 35mm’nin altındaki objektiflerim için bu testi ve ayarı yapmıyorum, çünkü gerek görmüyorum. Bu da önerilmiyor zaten. Geniş açı lenslerle genellikle geniş alan derinliği gerektiren, manzara, iç mekan veya mimari fotoğrafları çekildiğinden, bu çekimlerde genellikle manuel odaklama yöntemleri kullanıldığından ve değişken odaklı bu lenslerin optik yapıları gereği kalibrasyon zorluklarından kalibrasyon yapıldığına pek tanık olmadım. Bendeki Nikon 14-24mm f/2.8 lensime gerek duymadım örneğin. Ama elimde 24mm sabit bir objektif olsaydı mutlaka test eder, kaçıklık varsa kalibre ederdim.
O nedenle; bence bu objektifiniz için bu konuyu çok fazla düşünmeyin derim.
Saygılar.
35mm’nin altında bu testin gereksiz olduğunu bilmiyordum… Teşekkürler…
Aslında haklısınız… Ama 2 lensi test edince Tokina’yı da merak ettim 🙂 Çünkü Tokina 11-16’da manuel focus yapmak bile zor, çünkü ilk aldığım zaman manuel focus’un çalışmadığını zannetmiştim, az daha iade ediyordum 🙂 Çünkü çok dikkat edince manuel focus’un çalıştığını fark ettim… Hatta manzarada focus sürekli sonsuzda bile kalsa olur, dersem yanılır mıyım?
Ben geniş açıyla bir manzara çekerken hiçbir şey yapamıyorsam f/13 – f/16 civarı bir diyafram değeri ile objektifimi sonsuza getirip bir tık geri geliyorum. Bu yöntem şimdiye kadar beni çok üzmedi.
Ben D7100 makinemle doğum fotoğrafları çekiyorum. Şimdiye kadar bir netleme problemi yaşamadım. Son olarak ihtiyacım olan 50mm f/1.4g lens aldım devamlı netlediğim noktanın önünde bir yeri netlediğini fark ettim. Yazınızdaki tüm işlemleri yaptım -20 değerine kadar geldiğim halde hala biraz daha önü netliyor. -20 son değer onun üzerine çıkamıyorum. Lenste de bir fiziksel kalibrasyon yapılabiliyor mu? Çok moralim bozuldu. Ne yapmalıyım sizce bana bir yol gösterin.
Teşekkürler
Özge hanım,
Yazımda da belirttiğim gibi fokus problemi kamerada, objektifte veya her ikisinde de olabilir. Siz D7100 kameranızda daha önceki lenslerinizde bir odaklama problemi yaşamadığınızı belirttiğinize göre muhtemelen kameranızda odak kaçırma problemi yoktur ya da sizin fark edemeyeceğiniz kadar azdır.
Bu durumda, 50mm objektif ile -20 bile kurtarmıyorsa ve eğer imkanınız varsa bence bu objektifi aldığınız yere iade etmelisiniz.
Benim ideal kalibrasyon sınırım +5 ile -5 arasıdır, en en fazla +10 ile -10 aralığını kabul edebilirim. Bunun üzerindeki bir değeri gerektiren objektifleri değiştirme yoluna giderim, tabi eğer kameramın kalibrasyonundan eminsem.
Ekipmanlarımız kullanıma ve çevre koşullarına bağlı olarak fiziksel değişimler gösterirler. O nedenle yılda 1 kez Nikon YETKİLİ Servisinde kameramın kalibrasyonunu test ettirmeyi ihmal etmiyorum. Bir kaçıklık varsa servis bunu kolaylıkla halledebiliyor.
Objektif satın alırken onu kullanacağım kameramda denemeden almıyorum artık. Siz de öyle yapın.
Saygılar.
Yanıtınızı okuduktan sonra lensi aldığım mağazayı aradım neyse ki tanıdık birisiydi. Elinde bir tane daha varmış bendeki lensi bununla değiştirebileceğini söyledi. Öğlenden sonra makinemle gidip sizin dediğiniz gibi deneyip alacağım.
Size çok teşekkür ederim beni büyük bir sıkıntıdan kurtardınız.
Teşekkürler.
Rica ederim.
Değişim isteğinizin kabul edilmesine sevindim.
Sonucu buradan paylaşırsanız çok memnun olurum.
Lensi değiştirdim mağazadayken denedim ve -4 ayar yaparak çok net görüntüler almaya başladım 🙂 🙂 🙂 Moralim yerine geldi sayenizde. Kameramı daha çok sevmeye başladım. Tekrar çok teşekkür ederim.
Blogumda en çok keyif aldığım kısım burası;
Yazdıklarımın bir kimsenin işine yaraması ve/veya bir probleminin başarılı bir şekilde çözülmesi ve mutlu olunması.
Işığınız bol olsun.
Front Focus var ve artı yönde düzeltme gerekiyor, siz eksi yönde yapıyorsunuz, bu şekilde düzelmez galiba ben okuduğum yazıdan bunu anladım.
Siz doğru anlamışsınız Cevat bey; front focus problemi varsa yani yakını netliyorsa, + yönde kalibre edilmesi gerekir. Özge hanımın objektifinde fiziksel bir problem vardı, değiştirince sorun çözülmüştü. E-posta yazışmalarımızda + yönde de denedi zaten, yine olmamıştı.
Saygılar.
Sebahattin hocam merhaba
Nikon D810 makinem ve 24-70 f/2.8, 70-200 f/2,8 ve 50 mm f/1,4 lenslerim var. Bu üç lens için kalibre edersem makinem tüm bu lensler için yaptığım ayarları hatırlar değilmi yoksa lensleri her değiştirdiğimde her seferinde kalibre etmem gerekiyormu?
Emre bey,
Lenslerinizi bir kez kalibre ettikten sonra (her birini ayrı ayrı) ve bu bilgileri kameranıza kayıt ettikten sonra, kameranız hangi lensi taktığınızı anlayacak ve otomatik olarak kalibre ettiğiniz değerlere göre netleyecektir. Yani her lens değiştirdiğinizde kalibre etmenize gerek yok.
NOT:
Menu > Ayarlar > AF ince ayarı “Açık” konumda olmalıdır. Bu ayar kapalıysa yaptığınız kalibrasyonlar çekimlerinize etki etmez.
Tane tane çok iyi anlaşılır şekilde çok güzel anlatmışsınız.. d800 makinemle kullandığım 50 mm 1.4 ve 85 mm lensleri yazınızdakileri adım adım uygulayarak yaptım.. harika sonuçlar alıyorum.. sizi çok önce keşvetseydim keşke.. hemen abone oldum sitenize tam bana göre bilgiler var içinde… sonsuz teşekkürler
İşinize yaramasına memnun oldum. Nikon D800 kameramı yaklaşık 3 yıl kullandım. Kalibrasyon en çok bu gövde için gerekli oluyor.
Saygılar.
Peki, kameramıza AF kalibrasyonuna ihtiyacı olmayan (yani, fabrika çıkışı zaten net çeken) bir objektif taktığımızda, menüdeki “AF İnce Ayarı”nı kapalı konuma mı getirmeliyiz?
Ömer bey,
Zaten back ya da front focus problemini yaratan kameranın AF sisteminin ayarsızlığı olur genelde. Dolayısıyla, taktığınız lens ne kadar yeni ve problemsiz olursa olsun kameranızda ayarsızlık varsa yanlış yere odaklama problemiyle yine karşılaşırsınız.
Herhangi bir lens için AF ince ayarı yapıp kameranızda kaydetmediyseniz, “AF İnce Ayarı”nı Kapalı ya da Açık tutmanız fark etmez, böyle durumda kafa karışıklığını önlemek için “Kapalı” tutmak tercih edilmeli.
Bu ayar “Açık” konumdaysa ve sizin kameranıza taktığınız lens için bir kalibrasyon ayarı yapmadıysanız bunu dikkate almayacaktır. Kameranız kalibrasyon yaptığınız bir lensi gördüğünde, yapmış olduğunuz kalibrasyona göre AF’yi çalıştıracaktır.
Umarım bu bilgiler sorunuzun karşılığı olmuştur.
Saygılar.
Merhaba
Tamron 70-200 lensimde odak problemi yaşıyordum.
Google da araştırmalarım sonucunda bu yazınızı buldum. Dediklerinizi adım adım uyguladım. 2 saattir bununla uğraşıyorum. Şimdi çok hassas olarak ayarladım. Artık çok net çekebiliyorum. Size sonsuz teşekkürler. Çok emek harcamış olmalısınız siteniz için. Diğer yazılarınızı da sırayla okuyacağım.
Tebrikler tekrar teşekkürler.
Toygar bey,
Ben teşekkür ederim. Odak problemi çok can sıkıcı ama çözümü genellikle çok kolay bir problem gördüğünüz gibi. DSLR kameralarda ne yazık ki bu problem çok karşımıza çıkar. İlk alındığında olmasa bile, kullanıldıkça bu problem baş gösterebilir.
Probleminizi başarıyla çözmenize sevindim.
Saygılar
Merhaba Sebahattin bey, ben eos 2000d makineme 50mm f1,8 lens aldım, ve ciddi focus kayma sorunu yaşıyorum. Ne yazık ki düşük seviye oldugundan böyle bir kalibrasyon ayarı yok benim makinemde. Bana bir çözüm yolu var mı acaba?
Ne yazık kı yok Mehmet bey.
Eğer problem yalnızca 50mm’de ise ve diğer objektiflerinizde problem yoksa, 50mm’yi değiştirmeyi deneyebilirsiniz belki.
Bir de problem olduğunu nasıl belirlediğiniz önemli. Çünkü f/1.8 diyafram çok pamuk ipliğine bağlıdır. Yazımdaki yöntemi eksiksiz denediniz mi?
Saygılar.
Çok bariz focus problemi var zira dümdüz bir alana netlerken bile focus doğru yapmıyor. Buna karşın aynayı kaldırıp live view geçtiğimde, yani sensörün netlemesine bıraktığımda gayet başarılı. Makineyi ve lensi yeni almış bulunmaktayım. Yani hala garanti kapsamında, servis çözebilir mi bu işi yoksa iade mi dersiniz?
Mehmet bey bu daha iyi haber.
Servis bu problemi çözecektir. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken; 50mm ile problemi çözerken diğer objektifleriniz için bozulmamasıdır. Servisinize bunu mutlaka böyle hatırlatın.
Saygılar.
Çok teşekkürler Sebahattin bey, sağolun…
Merhaba
Nikon D5100 makinam var. LV mode ile keskin fotoğraflar alabilirken. vizor modunda keskinlikte, çok az da olsa kayıp yaşıyorum. Bu makinada benim bildiğim AF ince ayar da yok. Vizor modunda da odaklama biraz yavaş oluyo, anı yakalayamıyor. Bu durumda ne yapabilirim, ne önerirsiniz?
“Vizor modunda da odaklama biraz yavaş oluyo” yazmışım. Yanlış olmuş.
LV modunda odaklama biraz yavaş oluyor
Alp bey merhaba,
Nikon D5100 kameranızda netlemenin Canlı önizleme (LV) modunda Vizör moda göre yavaş olmasının nedeni farklı AF sistemini kullanmalarıdır. Vizör modda “Faz algılama”, LV modda “Kontrast algılama” sistemi kullanır. Faz algılama, daha doğru ve hızlıdır. Çünkü farklı bir AF devresini ve sensörünü kullanır. LV kontrast algılama ise sensörden gelen kontrast bilgilerini baz alır.
LV modda AF’yi hızlandırmanın bir yolu yoktur. Aksiyon için kullanılmaz ve dediğiniz gibi hızlı hareket eden nesnelerde an’ı yakalamak zorlaşır.
Vizör modda LV’ye göre keskinliğin az olması lens ve/veya kameranın AF kalibrasyonundan kaynaklanır. Ne yazık ki D5100 gövdede AF ince ayar özelliği yoktur. Bu sizin için önemli bir sorun oluşturuyorsa, yetkin bir Nikon servisi bu kalibrasyonu yapabilir. Bu durumda kullandığınız objektifleri de sizden isteyebilir.
Umarım faydalı olmuşumdur.
Saygılar.
Not: Faz Algılamalı AF sistemi hakkında daha fazla detay için aşağıdaki yazıma göz atabilirsiniz.
https://www.arthenos.com/faz-algilama-otofokus-nasil-calisir/
Hızlı ve detaylı cevabınız için çok teşekkür ederim
Merhabalar. Daha önce d7100 kullanıyordum. Şimdi d810 a geçtim. D7100 de tamron 70-200 2,8 vc serisi lemsimle çok keskin ve net fotoğraflar elde ederken. D810 da aynı lensi kullandığımda keskin ve net fotoğraf elde edemiyorum.
Kamil bey merhaba,
Bu durum yüksek çözünürlüklü kameralara geçen çoğu kişide karşımıza çıkar. Çünkü yüksek Megapikselli kameraların hataları daha çok öne çıkarmak gibi bir huyu vardır. Bu durum sadece Nikon’a özgü değil tüm DSLR’ler için geçerlidir.
Yazımda geçen testleri yapmayı denediniz mi?
Ya da en basit şöyle yapın:
Sonucu buradan bizimle paylaşın.
NOT: Şu anda sorun yaşadığınız bir fotoğrafın ham halini hello@arthenos.com eposta adresimize gönderebilir misiniz? Dosya boyutu büyükse WeTransfer ile gönderebilirsiniz.
Saygılar.