Bu, “Kamera Çekim Modları” yazı dizisindeki üçüncü yazımız. Bu bölümün ilk yazısı olan, “P”-Program (otomatik mod), “A”-Diyafram öncelikli ve “S”-Enstantane öncelikli modlarını detaylı anlatan, “Kamera Çekim Modları: Diyafram ve Enstantane Öncelikli Modlar” başlıklı yazımı ve ikinci yazım olan,”Kamera Çekim Modları: Manuel Mod” başlıklı yazılarımı okuyabilirsiniz. “Pozlama Ölçüm Modları” yazımda, kameralarımızdaki pozlama ölçüm sistemleri üzerinde duracağız.
Önceki yazımda bazen kameraların pozlamayı yanlış yapmasının temel sebebleri konusuna değinmiştik. Kamera pozlama ölçüm sistemleri nesneden yansıyan ışığı ölçer ve eğer nesne ortalama gri’den (%18 gri) daha açık veya daha koyuysa hatalı pozlama değeri verir (konuyu tam olarak özümsemek için o yazımı tekrar okuyabilirsiniz).
Fotoğraf makinenizin ölçüm sisteminin pozlamayı yanlış yapmasının bir başka nedeni daha vardır, bu da kameranızın pozlama ölçüm modlarıyla ilgilidir. Çoğu kameranın birkaç pozlama ölçüm modu vardır. Her pozlama modu farklı bir amaca yönelik olarak tasarlanmıştır ve farklı şekillerde çalışır. Pozlama ile problemler yaşıyorsanız bunun sebebi kullandığınız ölçüm modunun çalışma biçimini tam olarak anlamamanız olabilir.
Pozlama ölçümleme ile ilgili problemler
Kamera pozlama ölçüm sistemleri sahne eşit olarak aydınlandığında problemsiz çalışıyor. Farklı ışık seviyeleri ve yoğunlukları olan nesneler olduğunda ölçüm cihazları için pozlamayı belirlemek sorunlu ve bazen zorlayıcı bir hal alır. Örneğin, bulutsuz veya güneş olmadan mavi gökyüzünün fotoğrafını çekiyorsanız aldığınız görüntü doğru şekilde pozlanmış olacaktır, çünkü kolaylıkla hesaplanabilir bir ışık seviyesi mevcuttur. Şimdi bu görüntüye birkaç bulut eklerseniz iş biraz zorlaşır. Kamera ölçüm sisteminin bulutların parlaklığını, bulutların parlaklığına göre gökyüzünün parlaklığını değerlendirmesi ve optimum pozlamayı sağlamak için bir karar vermesi gerekir. Sonuç olarak kamera ölçüm sistemi, beyaz bulutları düzgün bir şekilde görüntülemek için gökyüzünü biraz aydınlatabilir, aksi takdirde bulutlar çok beyaz veya “aşırı pozlanmış” görünecektir.
Bir de sahneye büyük bir dağ eklerseniz ne olur? Artık kamera ölçüm sistemi bulutlara ve gökyüzüne göre daha koyu olan geniş bir nesnenin olduğunu görecek ve ortada bir denge bulmaya çalışacak; böylece dağ da düzgün şekilde pozlanacaktır.
Çoğu dijital SLR kamerada aşağıdaki pozlama modlarını bulacaksınız:
Nokta Ölçüm (Spot) modu
Nokta Ölçüm modunda makinenizin pozlama ölçüm sistemi sadece odak noktanızdaki ışığı değerlendirir ve diğer her şeyi yok sayar. Tek bir bölgeyi / hücreyi değerlendirir ve yalnızca bu alanı baz alarak pozlamayı hesaplar. Odak noktanız makinenizdeki mevcut herhangi bir odak noktası olabilir.
Orta nokta olma koşulu yoktur.
Önceki yazılarımda kameraların yansıyan ışığı ölçtüğünü ve makinenin sahnedeki tonları orta-griye çekme eğilimini hatırlıyor musun? Pozlama aldığınız noktayı orta griye oranla daha açık veya daha koyu bir tona yönlendirirseniz kameranız yanlış pozlama yapacaktır.
Kameranın nokta ölçümünü kullanmanın bir yolu sahnede orta-gri tonda olan bir nesnenin üzerine gelip pozlamayı almaktır. Eğer yeşillik bir alanda manzara çekecekseniz yerdeki çimenlerden pozlama almak bu mod iyi bir seçenektir (sahnedeki herhangi bir ot veya yeşillikten pozlama alabilirsiniz).
Portre fotoğrafçılığında Nokta ölçüm modu
Bir diğer teknik ise %18 gri kart kullanmaktır (bunları fotoğraf malzemesi satan yerlerden alabilirsiniz). Bu kartların portre fotoğrafçıları tarafından da kullanıldığını biliyorum. Şöyle çalışıyor: modelinizden kartı elinde tutmasını istiyorsunuz, sonra pozlama ölçümünü karttan okutuyorsunuz ve ardından kartı bırakmasını söylüyorsunuz. Kamerayı manuel çekim moduna ayarlıyorsunuz ve bu ayarları kullanarak çekiminizi gerçekleştiriyorsunuz. Eğer ortamdaki ışık koşulları değişirse aynı işlemi yeniden yapıyorsunuz.
Ayrıca gün ışığında bir insan fotoğrafı çekiyorsanız ve modeliniz çerçevenin küçük bir bölümünü işgal ediyorsa, nokta ölçme modunu kullanmak en iyisidir. Konularınız çok fazla yer kaplamazsa, konunuz arkadan aydınlatılıyorsa, Matris veya Merkez ağırlıklı ölçüm modlarını kullanmak büyük olasılıkla siluetle sonuçlanacak, modeliniz karanlık çıkacaktır. Nokta ölçümü arkadan aydınlatmalı konular için çok işe yarar.
Konser fotoğrafçılığında Nokta ölçüm modu
Nokta ölçümün kullanışlı olduğu başka bir durum da; karanlık bir arka plan ve aydınlık, parlak bir cild olan sahnelerdir. Bu bir tiyatro gösterisi veya bir konser ortamında olabilir. Konunun yüzünden okuma alırsınız ve kamera arka planı yok sayar, zaten karanlık olan arka plan tamamen karanlık olur.
Kuş fotoğrafçılığında Nokta ölçüm modu
Bu mod kuş fotoğrafçılığı için de çok kullanışlıdır, çünkü kuşlar çoğunlukla çerçevenin küçük bir bölümünü kaplar ve arka planın parlak veya karanlık olmasına bakılmaksızın onların doğru bir şekilde görüntülendiğinden emin olmak gerekir. Pozlama odak noktasını baz alarak hesaplandığından, kuş çerçevenin köşesinde olduğunda bile kuş üzerinden alındığı için pozlama doğru olacaktır.
Merkez Ağırlıklı Ölçüm modu
Merkez Ağırlıklı Ölçüm, çerçevenin ortasındaki ışığı ve çevresini değerlendirir ve köşeleri yok sayar. Matris ölçüm ile karşılaştırıldığında, Merkez Ağırlıklı Ölçüm, seçtiğiniz odak noktasına bakmaz ve yalnızca görüntünün orta alanını değerlendirir ve pozlama ölçümünü yalnızca orta alandan alır.
Merkez ağırlıklı ölçüm makinelerde uzun süredir vardır. Eski bir kameraya sahipseniz muhtemelen bu tek ölçüm modu olabilir. Kameranızın pozlamayı vizördeki merkez noktadan ölçtüğünü anladığınızda kullanımı oldukça kolaydır.
Merkez ağırlıklı ölçüm özneniz çerçevenin ortasındaysa iyi çalışır. Özneniz çerçevenin ortasında değilse vizörünüzün merkezini öznenin üzerine getirmeniz, deklanşör düğmesini yarıya kadar basılı tutmanız, “AE/AF” tuşuna basarak pozlamayı kilitlemeniz ve daha sonra kadrajınızı yeniden ayarlamanız gerekir. Neden uğraşıyorsunuz? Nokta ölçüm moduna geçsenize 😉 .
Matris (Değerlendirmeli) Ölçüm modu
Değerlendirmeli ölçüm Canon’un terimidir. Nikon Matris ölçümü terimini kullanıyor, Pentax ve Sony Çok segmentli ölçüm diyor. Ben bu makalede Matris ölçüm terimini kullanacağım.
Matris ölçüm modu çoğu DSLR’de varsayılan ölçüm modudur.
Tüm çerçeveyi birden fazla “bölgeye” bölerek çalışır; daha sonra bunlar açık ve koyu tonlar için ayrı ayrı analiz edilir. Ölçüm sistemi tek tek tüm bölgelerden bilgi okuduktan sonra, çerçeve içinde odakladığınız nokta ya da noktalara bakar ve buraların diğer tüm bölgelerden daha önemli olduğunu kayda alır. Yakındaki bölgelerdeki okumaları da dikkate alır.
Bundan sonrası üretici firmaya göre değişim gösterir. Her kamera üreticisi Matris ölçme modlarında farklı işlemler kullanıyor. Üreticiler, kameralarının değerlendirmeli ölçüm modunda pozlamayı nasıl hesapladığına ilişkin kesin ayrıntıları açıklamıyor olsa da, kullanım kılavuzlarında özet olarak bahsediyorlar. Örneğin Nikon, pozlama hesaplaması esnasında görüntü verilerini yüzbinlerce resimden oluşan bir veritabanıyla karşılaştırdığını ve sonucu buna göre belirlediğini söylüyor. Kendi kameranızın nasıl çalıştığını anlamak için okumaya değer.
Çok özel bir ortamda, özel efektli bir fotoğraf çekmeyeceksem benim tercih ettiğim genel çalışma şekli, Matris ölçüm modunu kullanmak, fotoğrafı çekmek, histograma bakmak ve gerekirse pozlamayı ayarlamaktır. Bu benim için doğru pozlamaya ulaşmanın en basit, emin ve kestirme yoludur. Elbette sizin çalışma şekliniz farklı olabilir. Fotoğraf makinesindeki diğer ölçüm modları da özümsendiğinde hangi çekim modu sizin için en uygundur, en doğru kararı kendiniz vereceksiniz.
Işığınız bol olsun.
Yeni içeriklerden haberdar olmak istiyorsanız hemen abone olabilirsiniz.
Abonelik kaydınız başarıyla alınmıştır.
Bir hata meydana geldi, lütfen daha sonra tekrar deneyiniz.
Ne zamandir dslr kullaniyorum olcum modlarini tam olarak anlayamamistim. anlatanlarda boyle anlatmamislardi. bu yazi super oldu iste simdi anladim. cok basit ve anlasilir bir anlatim olmus. kendi adima tesekkurler. bu siteyi daha onceden kesfetseydim keske.
Blogumda sıkça belirttiğim gibi;
Öğrendiklerimi anlatmak ve paylaşmak mutlu ediyor.
Aramıza hoşgeldiniz o zaman 🙂
Gercekten cok faydali bir yazi. Yalin ve anlasilir olmus emeginize saglik. Cok isime yaradi. Tanitiminizi yapsaniz iyi olur. Sizi google da tesadufen buldum.
Blog açmak ve düzenli yazılar yazmak gerçekten kolay değil. Ama yazdıklarınız hakkında bu gibi şeyler okuyunca, emeklerinizin karşılığını alınca çok mutlu ediyor.
Tanıtım yapmadım, haklısınız. Sizler gibi dostların tavsiyeleri yeterli olur sanırım.
Teşekkürler.
Çok teşekkürler Sebahattin bey böylesine faydalı bilgilerden sayenizde istifade ediyoruz.
Paylaştıklarımın işinize yaraması çok mutluluk verici.
Desteğiniz için ben teşekkür ediyorum.
Selamlar.
Merhaba
Bu yaziniz cok yardimci oldu! Emeginiz icin tesekkurler. Bu konuyla ilgilimi bilemiyorum ama cok severek kullandigim Nikon f/1.8 50mm lensim var. Dogrudan gunes isiginda fotograf cekmek cok zor. Onun bir portre lensi oldugunu biliyorum. Diyafram acikligini cok fazla kismak zorunda kalmadan dogrudan guneste cekebilecegim bir yol olup olmadigini soracaktim. Arka planin bulanik olmasini seviyorum cunku.
Tesekkürler
Merhaba,
Bu durumda 2 seçeneğiniz var.
1. Çok hızlı enstantane kullanmak veya
2. ND filtre satın almak.
Hangi kamerayı kullanıyorsunuz bilmiyorum. Bazı durumlarda enstantane hızı sınırları bile yeterli gelmez. Böyle durumlarda ya diyaframı kısacaksınız ya da ND filtre seçeneğini değerlendireceksiniz.
Nokta ölçümü, çerçevedeki herhangi bir yere taşıdığım noktadan yapabileceğimi öğrenmek çok çok güzel! Minnettarım…
Ben de ilginiz ve takibiniz için teşekkür ederim.
Peki, bu özellik örneğin dinamik alan AF’de de (9 veya 21 nokta) iş görür mü?
Evet, iş görür.
Ama bir şartla; 9 veya 21 Nokta AF kullandığınızda aslında aktif nokta tam ortadaki noktadır, diğerleri yardımcı AF noktalarıdır, yani sensörleridir. Pozlamayı da ortadaki bu aktif noktadan ölçer.
İyi günler!
Bu da iyi haber! İlk fırsatta bunları denemek için can atıyorum. Teşekkürler!