TTL Flaş, gücünü netlenen noktaya göre mi ayarlar?

Yazımızın başında, yukarıdaki başlıkta sorduğum TTL Flaş sorusunun cevabını baştan vereyim:

Hayır, Flaş TTL moda ayarlıyken, gücünü netleme yaptığınız noktaya/bölgeye göre ayarlamaz.

Öyleyse, konu nasıl aydınlatılır, flaş gücünü neye göre ayarlar?

Bu yazımızda bahsettiğimiz “TTL-BL” modu Nikon flaşlarda olan bir özelliktir. TTL modu, iTTL olarak da bilinen mod ile aynı şekilde çalışırken, TTL-BL (Back Lit yani Arkadan aydınlatma) nesnenizin ışığını parlak bir arka planla dengelemeye çalışır. Bu modda, kamera ve flaş ölçerler birleştirilir ve birlikte çalışır. Bu modun yalnızca arkadan aydınlatmalı durumlarda kullanılması amaçlanmıştır.

“TTL-BL” modunda Pozlama ölçüm sistemi “Spot” ayarlı ise çalışmaz, çünkü kameranın sahneyi nasıl dengeleyeceğini bilmesi için arka plan bilgisine ihtiyacı vardır. TTL-BL kullanıldığında hem ortam hem de flaş ölçümü birlikte yapılır. Matris ölçümünde ise kameranın hangi modda olduğuna bağlı olarak doğru genel pozlamayı hesaplar, diyafram açıklığını, ISO’yu, deklanşör hızını ayarlar ve ardından flaşa, nesneyi uygun şekilde aydınlatmak için gerekli olduğuna karar verdiği belirli miktarda ışığı doldurması talimatını verir.

Nikon’un geliştirdiği SB-910 ve sonrası birçok flaş modelinde TTL ve TTL-BL modu otomatik olarak ayarlanır. Kameranızdaki pozlama ölçüm modu “Spot / Nokta ölçüm” ayarlanmış ise flaş otomatik olarak “TTL” moda geçecektir. Ölçüm modu “Matris / Değerlendirmeli” seçilmişse otomatik olarak TTL-BL moda geçer.

Bu kısa teorik bilgilerden sonra, başlıkta sorduğum sorunun nasıl gerçekleştiğini, evimde gerçekleştirdiğim basit bir çekim senaryosu ile açıklamaya çalışacağım.

Önce beyaz ve siyah iki karton aldım, onları bitişik bir şekilde duvara bantladım. Kameramı üçayak üzerine yerleştirdim ve merkez noktasını tam siyah ile beyazın birleştiği yere göre ayarladım. Böylece çerçevem tam ortadan ikiye bölünmüş oldu. 

Çekime başlayalım

Bu yazımda göreceğiniz tüm görüntüler kamera çıktısıdır, orijinal boyutları üzerinden yapılan küçültme dışında herhangi bir düzenleme işlemi uygulanmamıştır. Düşük ortam koşullarında yaptığım çekimlerde, Nikon D850 Tam Kare kameramı kullandım. Diyafram f/5.6, Enstantane 1/160 sn, ISO 400, Flaş kamerama takılıydı. Tüm çekimlerimde bu ayarları kullandım.

İlk olarak, tam beyaz ve tam siyah iki karton parçasını birleştirip duvara bantladım. Kameramı bir üçayak üzerine yerleştirdim ve orta noktası duvardaki kartonların tam ortasına gelecek şekilde, onları dik görecek açıda konumlandırdım. Flaşımı TTL olarak ayarladım.

Önce kameramda odak noktasını beyaz panelin yatay düzleminde en sola getirip ilk fotoğrafı çektim (Fotoğraf 1).

Ardından odak noktasını siyah panelin yatay düzleminde en sağa getirip ikinci fotoğrafı çektim (Fotoğraf 2).

Beyaz dediğim panelin gri göründüğünü siz de farketmiş olmalısınız. Çünkü flaş sistemi, kadrajın tam ortasında yeşil daire olarak belirtmiş olduğum bölgeyi merkez ağırlıklı ölçerek, çerçevenin ortalamasını aldı, %18 griye getirmeye çalıştı ve tüm görüntüyü dengeleyen bir güç seçti.

Yukarıda her iki görüntüyü ortadaki okları sağa-sola kaydırarak karşılaştırabilirsiniz. İki görüntünün de neredeyse aynı pozlamada olduğuna dikkat edin.

Bu, TTL moddayken flaşın gücünün ayarlanmasında netleme noktasının konumunun ve o konumdaki ışık miktarının dikkate alınmadığını gösteriyor.

Odak sisteminin “TTL” ve “TTL-BL” modlarındaki davranışı

Şimdi ise, odak sisteminin TTL ve TTL-BL modlarında nasıl davrandığına bakalım. Bunun için evimizdeki bir köşeyi seçtim ve denemelerimi aynı ortam ve ışık koşullarında, kameramın ve flaşımın pozisyonunu hiç değiştirmeden aşağıdaki çekimleri gerçekleştirdim.

Flaş TTL moda ayarlı

Flaşım TTL modda, netleme noktasını çerçevenin sol kısmındaki heykelin yüzüne gelecek şekilde konumlandırdım, netlememi yaptım ve aşağıdaki fotoğrafı çektim (Fotoğraf 3). Merkezin dışında olduğundan heykelin biraz fazla pozlandığını göreceksiniz, ancak bu gibi sahnelerde flaş pozlamasını ayarlama bu yazımızın konusu değil, biz şimdilik bununla ilgilenmiyoruz. O, ayrı bir yazı konusu olacak ve sıradaki yazımız o olacak.

Flaşım hala TTL modundayken bu kez odak noktasını sağ arkalarda yeralan çiçeğin üzerine getirdim, odaklamamı yaptım ve aşağıdaki fotoğrafı çektim (Fotoğraf 4). Netlediğim noktanın yaklaşık 5 metre daha ilerideki bir objede olmasının flaş ölçümünü etkilemediğini görebilirsiniz. Sol öndeki heykel şimdi odak dışında olmasına rağmen, bir önceki görüntüyle tam olarak aynı parlaklıkta.

Flaş TTL-BL moda ayarlı

Flaşımı bu kez TTL-BL moduna geçirdim. Aşağıdaki fotoğrafı, odak noktasını tekrar heykelin üzerine getirdim, netledim ve çektim (Fotoğraf 5). Flaşım TTL-BL modunda olduğundan, dolgu flaşı gibi davrandı ve onu daha koyu arka planla dengelemeye çalıştı; heykelin artık fazla pozlanmadığını görebilirsiniz.

Hala TTL-BL modundayım, odak noktasını tekrar sağ arkadaki çiçeklere getirip netledim ve aşağıdaki fotoğrafı çektim, böylece arkadaki çiçekler odakta olacaktı (Fotoğraf 6). Flaş gücündeki değişikliği görüyorsunuz. Heykel artık aşırı pozlanmış ve arka plan öncekine göre daha aydınlık. 

İşte, birçok deneyimli fotoğrafçının bile odak noktası seçiminin flaş gücü üzerinde bir etkisi olduğunu düşünmelerine neden olan ve yanıldıkları nokta burasıdır; değişikliğe neden olan şey odak noktalarının taşınması değildir. Pozlama farkı, odak mesafesindeki değişiklikten kaynaklanıyor. Yukarıdaki görüntüde çiçekler heykelin yaklaşık 5 metre gerisinde ve flaş TTL-BL modunda; burada mesafe flaş gücünü ayarlamak için kullanılan ana faktördür. Yani aradaki mesafenin artması flaşın gücünün artmasına neden oldu; flaş daha uzaktaki bir nesneyi aydınlatmak için daha fazla enerjiye ihtiyaç duydu.

Şimdi, flaşım hala TTL-BL modundayken odak noktasını heykele geri taşıdım. Dikkat, NETLEME YAPMADIM, yalnızca odak noktasını taşıdım. Eğer benim gibi AF-ON tekniği kullanmıyorsanız, kameranızda/lensinizde otomatik odaklamayı kapatmanız gerekecek, çünkü fotoğrafı çekmek için deklanşöre bastığınızda kameranız heykeli netler. Ben, odak uzaklığının çiçeklerde kalmasını istiyorum. Bu durumdayken aşağıdaki fotoğrafı çektim (Fotoğraf 7). Burada dikkat edilmesi gereken önemli şey, bu görüntünün pozunun önceki görüntüyle aynı olmasıdır. Bu da yine bize, netleme noktasını hareket ettirmenin flaş gücünü etkilemediğini kanıtlıyor.

Netleme noktasını tekrar çiçeklerin üzerine getirdim (netlemedim), aşağıda gördüğünüz gibi pozlama yine değişmedi (Fotoğraf 8).

Heykel kadrajda tam ortada

Heykeli çerçevenin tam ortasına taşıdım, heykeli netledim ve önce TTL, ardından TTL-BL modunda iki kare daha çektim. Soldaki görüntü TTL, sağdaki TTL-BL ile çekildi (Fotoğraf 9 ve 10):

Şimdi heykelin pozu doğru, artık renkler de doğru. Bu, konu çerçevede düzgün bir şekilde ortalandığı ve çerçevenin yaklaşık %20’sini kapladığı sahnelerde TTL modun da en az TTL-BL kadar iyi olduğunu gösteriyor.

Sonuç

Bu görüntüler, netleme noktasının hareket ettirilmesinin, TTL veya TTL-BL flaş modlarında flaş ölçümünü etkilemediğini kanıtlamaktadır. Netleme noktalarını hareket ettirirken TTL-BL modunda gözlemlenen pozlamadaki değişiklik, tamamen kameraya mesafe bilgisi iletebilen D sınıfı lens tarafından bildirilen odak mesafesindeki değişiklikten kaynaklanmaktadır.

Siz de bu konulardaki bilgi, deneyim ve yorumlarımızı bizimle paylaşmak isterseniz, tek yapmanız gereken aşağıdaki “Yorumlar” kısmına bunları yazmanız.

Bir sonraki Flaş yazımızda görüşmek üzere…