TTL ve TTL-BL flaş modları nedir, hangi sahnelerde işe yarar?

Son zamanlarda flaşlar ve çalışma prensipleri konusuna çok fazla kafa yormam nedeniyle, bu konuda özel tartışmaların olduğu birçok yabancı forumu izlemeye almıştım. Bu forumlarda, TTL ve TTL-BL’nin kameraya olan mesafesi ve kadrajın orta noktasına denk gelen uzaktaki konular açısından nasıl çalıştığına dair hararetli tartışmalara şahit olduktan sonra, bu konuyu daha iyi anlamak için pratik bir çalışma yapmaya, bunu kendim denemeye karar verdim. Bu çalışmayı yaptıktan sonra artık TTL ve TTL-BL modlarının ne olduğunu şimdi net olarak anlayabiliyorum.

TTL-BL terimi, Nikon’un flaşlarında kullandığı bir flaş modudur. BL, Back Light kelimelerinin kısaltmasıdır ve arka aydınlatma anlamına gelir. Nikon daha sonra “Balanced Fill – Dengeli dolgu” olarak güncelledi, ama TTL-BL terimini değiştirmedi. Fotoğrafçılar arasında ise en çok “Dolgu flaşı” veya “Dengeli dolgu flaşı” olarak bilinir. Bu terim diğer marka marka flaşlarda farklı isimlerle de anılır.

Bu çalışmamda yeralan tüm çekimlerimi aşağıdaki ekipman ve ayarlarda gerçekleştirdim:

• Nikon D850 Tam Kare Fotoğraf makinesi ve sağlam bir üçayak
• Nikon SB-600 Flaş, kameraya takılı ve flaş kafası karşıyı görecek şekilde ayarlı
• AF-S Nikkor 24-70mm f/2.8G ED objektif
• Beyaz Dengesi “Otomatik WB” ayarlı
• Diyafram f/2.8
• Enstantane aksi belirtilmedikçe 1/60sn
• ISO 100 ayarlı
• Düşük yoğunluklu akkor tavan lambası ile aydınlatılmış loş ortam
• AF Modu “AF-S” ayarlı
• AF Alan Modu “Tek Nokta AF” ayarlı
• Pozlama ölçüm modu “Matris” ayarlı.

Konunun pozisyonu flaş gücünü nasıl etkiler?

Bu çekimde arka plan olarak koyu leylak renkli dokulu bir kumaş kullandım ve flaşın gücünü nasıl ayarlayacağını görmek için bazı çekimlerde çerçevenin çeşitli yerlerine yuvarlak beyaz bir kağıt yerleştirdim. Dokulu kumaş kullanmamın nedeni odaklamayı kolay yapmaktı; düz bir renk ve düz bir yüzeyde bunu yapabilmek zor olacaktı.

Çekim 1 (Referans çekimler)

Referans amaçlı kullanmak için çektiğim birinci sahnede sadece akkor aydınlatmalı odamdaki mevcut ışığı kullandım. Koyu “leylak” kumaşın, Otomatik Beyaz Dengesi ayarı onu %18 gri yapmaya çalıştığından renginin nasıl değiştiğine dikkat edin (Fotoğraf 1). 

Histogram, bu görüntü için dar aralıktaki parlaklık değerlerini temsil eden dar bir tepe noktası gösteriyor.

Referans amaçlı ikinci çekimde flaşımı kullandım. Burada, flaş kullanıldığında Otomatik Beyaz Dengesi ayarının rengi nasıl doğru aldığını da görüyorsunuz (Fotoğraf 2). 

Histogram, yukarıdaki Fotoğraf 1’dekine benzer bir piksel dağılımı gösteriyor.

Yine referans amaçlı gerçekleştirdiğim üçüncü çekimi, bu çalışmadaki diğer görüntüler için kullanılacak olan aynı f/durak ve enstantane hızını kullanarak flaş kapalı olarak gerçekleştirdim (Fotoğraf 3). Fotoğraf 3, ortamdaki ışığın ne denli düşük olduğunu gösteriyor. Ki, bu çalışmada geri kalan görüntülerin hiçbiri için bu bir faktör olmayacaktır, bu görseli sadece ortamı gözünüzde canlandırmanız için koydum.
 

Histogramın sol kenarındaki ince dik çizgi ortamın ne denli karanlık olduğunu net bir şekilde gösteriyor.

Çekim 2

Beyaz bir kağıttan yaklaşık 7 cm çapında bir daire kestim ve çerçevenin sağ üst köşesine gelecek şekilde kumaşımın üzerine yapıştırdım.

Flaş TTL Modda

Flaşımı açıp TTL moda ayarlayarak çektiğim Fotoğraf 4’de bu beyaz dairenin kadraja girmesiyle histogram üzerindeki etkisini görüyorsunuz. 

Bunu, flaşlı çekim yaptığım referans çekimlerindeki Fotoğraf 2 ile karşılaştırırsak, kadraja ilave olarak beyaz kartonun girmesi sonucu flaş ölçüm sisteminin arka plandaki kumaşı biraz daha koyulaştırdığını görebiliriz (aşağıdaki karşılaştırma). 

Şimdi, Fotoğraf 4’e ait Histogram 4’e dikkatlice bir daha bakarsak, koyu leylak rengi temsil eden soldaki ana piksel kümesinin sola yanaşık olduğunu ve sağ kenarda kümelenmiş küçük bir piksel kümesi olduğunu görebilirsiniz. Bu küçük piksel kümesi sahnede yeralan beyaz daireyi gösteriyor. Yansıtıcılığı yüksek bir konu olarak sahnedeki varlığı flaşımın gücünü azaltmaya zorladı ve bu yüzden arka plan yani kumaş koyulaştı. Beyaz dairenin piksellerinin sağ kenarda toplanması, flaşın o alanları patlattığı anlamına geliyor.

Flaş TTL-BL Modda

Aşağıda gördüğünüz Fotoğraf 5, flaşın TTL-BL modunda kullanılmasının etkisini gösteriyor.

TTL kullanarak gerçekleştirdiğim Fotoğraf 4 ile karşılaştırıldığında, TTL-BL’nin beyaz daireyi arka planla eşleştirmeye çalıştığını görüyoruz (aşağıdaki karşılaştırma). 

Sonuç olarak her iki mod da, flaş gücünü ayarlamak için lensten aldığı uzaklık bilgisini kullandı. 

Arka planı yani kumaşı temsil eden piksel kümesi histogramın neredeyse sol kenarına değmişken, beyaz daireyi temsil eden piksel kümesi daha küçüldü ve sola yanaştı.

Çekim 3

Bundan sonraki çekimlerimde beyaz daireyi kadrajımın tam ortasına taşıdım.

Flaş TTL Modda

Flaşımı tekrar TTL moda aldım ve aşağıdaki fotoğrafı çektim (Fotoğraf 6).

Gördüğünüz gibi flaş ölçüm sistemi, dairenin köşede olduğu Fotoğraf 4’tekinden daha fazla etkilendi ve flaş gücünü daha da düşürdü. Bunun nedeni, ortadaki beyaz dairenin kadrajda, dolayısıyla sensörde kapladığı alanın, merkez ağırlıklı ölçüm alanından yani çerçevenin %18’inden büyük olmasıdır. Bu da koyu renkli kumaşın ölçümü etkilemesine izin vermedi ve beyaz daire patlamadı. Tam ortaya çok daha küçük bir beyaz daire koysaydım yukarıdaki Fotoğraf 6, neredeyse Fotoğraf 4 parlaklığında olacaktı ve koyu renk kumaş pozlamayı etkileyecekti, flaş daha fazla güç verecekti ve ortadaki küçük daire patlayacaktı.

TTL ayarlı flaşlı çekimlerde konunun doğru pozlanabilmesi için, konunun merkezde ve çerçevenin en az %18’ini kaplayacak şekilde konumlandırılması gerekir. Aksi halde, konu dışındaki merkeze yakın tüm nesneler pozlamayı etkileyecektir.

Flaş TTL-BL Modda

Şimdi flaşımı TTL-BL moda aldım ve aşağıdaki fotoğrafı çektim (Fotoğraf 7).

Yukarıdaki Fotoğraf 7’de TTL-BL modunun beyaz dairenin parlaklığını arka plandaki koyu kumaşa uyacak şekilde pozlamayı ayarladı görülüyor. Histogram biraz sola kaydı. Şimdi Flaş TTL-BL modundayken ve beyaz daire köşedeyken çektiğim Fotoğraf 6 ile Fotoğraf 7’yi karşılaştıralım:

Özet

TTL flaş modunda özne ortalandığında özne, flaş ölçüm sistemine daha fazla ışık yansıtır. Bu sonuçlar bize, nesne ortalandığında flaş gücünün daha fazla etkilendiğini, nesne çerçevenin kenarlarında ise daha az etkilendiğini gösteriyor. TTL mod, lensin bildirdiği mesafeden ETKİLENMEZ. Bu modda eksi flaş pozlama telafisi uygulanmazsa öznenin büyük olasılıkla aşırı pozlanmış olabileceği açıktır.

TTL-BL modu, lensin bildirdiği mesafeden büyük ölçüde etkilenir. Bu, TTL-BL modunu her kullandığımızda, kamera ile özne arasındaki mesafenin, flaşın özneye olan mesafesine eşit olduğundan emin olmamız gerektiği anlamına gelir. Diğer bir deyişle, Flaş, özneye kamera ile aynı uzaklıkta konumlandırılmadıkça, TTL-BL’yi KULLANMAYIN.

Arka plan konudan daha karanlık olduğunda, TTL-BL’nin konuyu arka planla dengelemek amacıyla flaşın gücünü azalttığını net şekilde gördük. Bu mod çoğu zaman sorunsuz çalışır, ancak yine de öznenin genellikle arka plandan daha parlak olduğu iç mekanlarda TTL kullanmak yine de en iyisidir. Yeni nesil kameralarda “Highlight-Weighted”, “Spot Highlight”, “Spot Shadow” gibi TTL-BL’nin geliştirilmiş akıllı sürümleriyle geldiğini de hatırda tutmak faydalı olacaktır. 

Arka plan ışığı dengelenmiş bir sonuç istiyorsanız, TTL-BL + Spot / Merkez ağırlıklı ölçüm kombinasyonu doğru bir seçim olmayacaktır. Çünkü sahnenin nasıl dengeleyeceğini bilmek için arka plan dahil tüm sahnenin ışık bilgisine ihtiyaç vardır. TTL-BL kullanıldığında hem ortam hem de flaş ölçümü birlikte yapılır. Matris ölçümü, kameranın hangi modda olduğuna bağlı olarak doğru genel pozlamayı hesaplar, diyafram açıklığını, ISO’yu, deklanşör hızını ayarlar ve ardından flaşa, nesneyi uygun şekilde aydınlatmak için gerekli olduğuna karar verdiği miktarda ışığı doldurması talimatını verir.

Yani

• Çoğu durumda TTL + Matris ölçümü kullanılır.
• Aşırı aydınlatma koşullarında veya konunun gerçekten mükemmel şekilde aydınlatılmasının istendiği ve arka planla ilgilenilmediği sahneler için TTL + Spot ölçüm kullanılır.
• Konunun arkadan aydınlatıldığı parlak dış mekan sahnelerinde TTL-BL denenebilir. Bu yöntem iyi pozlama sağlamazsa, TTL + Spot ölçüm moduna geçilebilir.

Canon ve diğer birçok sistemde iTTL olarak da adlandırılan TTL sistemi akıllıdır ve genellikle iyi sonuçlar üretir. Ancak, genellikle aşırı parlak veya loş ışık koşullarında iyi sonuçlar vermiyorsa, en iyi yöntem önce flaşı kapatmak, kamerayı manuel moda ayarlamak ve arka planı sadece ortam ışığı ile çekmek; ardından flaşı açıp, önce eksi 1 flaş telafisi (-1 EV) ile başlamak ve konu iyi aydınlatılana (doğru pozlanana kadar) kadar flaş telafisini arttırmaktır. Bu gibi durumlarda gözümüz her zaman en iyi yardımcımız olan Histogram’da olmalıdır.

Dengeli bir görüntü elde etmek için; flaş ışığı arka planı çok fazla aydınlatmamalı, arka plan mümkün olduğunca sabit kalmalıdır.

Son birkaç ipucu

“P” Program veya “A” Diyafram öncelikli çekim modunu kullanıyorsanız, TTL-BL’nin ana ışık kaynağı olarak mı yoksa dolgu ışığı olarak mı çalıştığını kontrol etmenin en kestirme yolu, deklanşör hızına dikkat etmektir. Kameranız 1/60^* sn’den daha hızlı (örnek 1/125 sn) bir deklanşör hızına izin veriyorsa, “BL” alanındasınız demektir. Kamera 1/60 sn’nin üzerine çıkmıyorsa ana ışık kaynağı flaş olacaktır.

^* 1/60 sn, flaş senkronizasyon hızı için (Nikon D850 kameralarda “e1 Flaş senkronizasyon hızı” ayarı) varsayılan alt sınırdır. Bu ayarı menüden değiştirdiyseniz TTL-BL istediğiniz gibi çalışmayabilir.

Bazı Nikon modellerinde, pozlama ölçüm modunu “Spot – Nokta” olarak değiştirmek, flaş modunu otomatik olarak TTL-BL’den TTL’e değiştirir. Spot ölçüm, arkadan aydınlatmalı veya yalıtılmış nesneler için daha anlamlı olduğundan, bunu yaparken Nikon’un mantığında düşünmek gerekir. 

Konu hakkındaki bilgi, deneyim ve yorumlarınızı aşağıdaki “Yorumlar” kısmından bizimle paylaşır mısınız?

Kaynaklar: Nikonians, Nikonrumors