Yüksek Hızlı Flaşlarda Enstantane Sorunsalı

Sitemizin e-posta adresine gelen mesajlarda ve üyesi olduğum forumlarda sıkça su soru(n) ile karşılaşıyorum: “Yüksek hızlı (High Speed -HS) flaş kullandığım halde, flaşı açınca enstantane otomatikman 1/200 saniye (bazı kameralarda 1/250 saniye) hıza düşüyor ve ben bu hızı arttıramıyorum”. Bu durumun nedenini tam olarak anlamak için, flaşlar ve çalışma prensipleri hakkında biraz bilgi sahibi olmak gerekiyor. İhtiyaç duyuyorsanız, “Flaş Nedir, Nasıl Çalışır – Ne Zaman Kullanılır?” ve “Flaş Çekim Teknikleri, Flaş Modları ve Kullanım Yöntemleri” başlıklı yazılarımıza göz atabilirsiniz.

Biz asıl konumuza, yukarıdaki sorunun cevabına geri dönelim. Bir yüksek hızlı flaş kullanmamızın nedeni, normal flaşlarda çıkamadığımız enstantane hızlarında çekimler yapabilmektir. Kameralarımız, biz aksini belirtmediğimiz sürece takılacak flaşın normal hızda (HS olmayan) olduğunu kabul eder ve bunu kameramızın Flaş Senkronizasyon hızı belirler.

Flaş senkronizasyon hızı nedir?

Flaş kullanırken kameramızın önerilen görüntü kaydedebileceği en hızlı hız “senkronizasyon hızı” olarak adlandırılır, bir başka deyişle, sensörün tamamının aynı anda flaş ışığına maruz kalabileceği en yüksek enstantane hızıdır. Flaş kullanırken bu senkronizasyon hızından daha hızlı bir pozlama yaparsanız, obtüratörün çalışma şeklini aşağıdaki gibi değiştirirsiniz. Aşağıdaki animasyonda senkronizasyon hızı 1/200 saniye olan bir kamera örnek alınmıştır.

Yukarıdaki animasyonda enstantane hızlarına göre perdenin hareketini görüyorsunuz. En soldaki 1/200 saniye hızda; birinci perde tam inmeden ikinci perde kapanmıyor. Ortadaki ve sağdaki hızlarda ise, birinci perde inmeye başladığında, ikinci perde de hemen ardından onunla çok küçük bir süre farkıyla ve aynı hızda inmeye başlıyor ve ışık algılayıcıya dar yatay bir pencere içinden, yukarıdan aşağıya doğru giriyor, yani sensör bir anlamda dar bir pencereden yukarıdan aşağıya doğru giren ışıkla yıkanıyor. O küçük pencerenin genişliğini seçtiğiniz enstantane hızı belirliyor.

Aşağıdaki animasyon flaş hızı ile perdenin senkronizasyonunu çok iyi açıklıyor:

Deklanşörün nasıl çalıştığını anladıktan sonra, flaşı senkronize etmek için ne yapılması gerektiği daha net görülmeye başlar. Flaşın tasarımına bağlı olarak, tam güçte çakma süresi uzunluğu değişecektir. Örneğin Nikon SB-800 flaş için bu süre maksimum 1/1050 saniyedir.

Buradaki anahtar nokta, 1/1050 saniyede patlayan flaşın 1/250 saniyede (bazı kameralarda 1/200 saniye) hareket eden perdelerden çok daha hızlı olmasıdır.

Otomatik FP Yüksek Hızlı Senkronizasyon

Flaş kullandığımızda, yani kameramızın tepe flaşını açtığımızda veya kameramıza harici bir normal flaş taktığımızda, kameramız, enstantane hızını kameramızın flaş senkronizasyon hızından daha hızlı ayarlamamıza izin vermez. Örneğin; Flaş kapalı iken, kameranızı “M” Manuel çekim moduna alın, enstantaneyi 1/500sn olarak ayarlayın. Flaşı açtığınızda enstantane hızı otomatik olarak flaş senkronizasyon hızına düşecektir – kullandığınız kameraya göre 1/200sn veya 1/250 -.

Günümüzde birçok yeni nesil kameralarda bulunan “Yüksek hızlı flaş senkronizasyon modu” ile bu hız arttırılabiliyor. Nikon, uzun zaman önce kameralara, ‘Otomatik FP Yüksek Hızlı Senkronizasyon’ adlı bir mod ekledi. Nikon D850 kameramdaki “e1: Flaş senkronizasyon hızı” seçenekleri arasında yer alan “1/250 s (Otomatik FP)” ayarı ile 1/250 saniyeden daha yüksek flaş senkronizasyon hızı kullanılabiliyor, ancak bunun için kullanılacak flaşın da FP Sync veya HSS (High Speed Sync) – Speedlight- özelliğine yani yüksek hızda çalışmaya uygun olması gerekiyor.

Bu modda flaş süresi, tam perde hareket süresi kadar (kameraya bağlı olarak 1/250 saniye boyunca) sürekli patlayacak şekilde uzatılır. Başka bir deyişle, Nikon SB-800 için normalde 1/1050 saniye alan flaş darbesi artık 1/250 saniyeye uzatılır. 

Flaş darbesini uzatarak daha yüksek deklanşör hızlarının kullanılması her derde deva olarak görünür, ta ki bu modun flaş gücünün normalden daha düşük olmasına neden olduğunu öğrenene kadar. Yüksek enstantane hızlarını kullanmak istediğiniz, gün ışığında hızlı aksiyon sporları gibi çekimlerde hareketi dondurmak amaçlı bu moda güvenirseniz hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Çünkü yüksek hızlı flaş senkronizasyon modunda flaş yeterince güçlü değildir.

Deklanşör hızını artırdıkça flaşın gücü azalır, çünkü perdeler arasındaki aralık daha çok daralır, yukarıdaki animasyonu hatırlayın. Bu nedenle, bu modda flaş ışığı, diyafram açıklığına ve deklanşör hızına bağlıdır. Deklanşör hızı 1/8000 saniye gibi bir değere yükseltilirse, güç o kadar azalır ki, etki alanı bir metreye kadar iner.

Otomatik FP yüksek hızlı senkronizasyon modu deklanşör hızı maksimum değerin üstüne çıkıncaya kadar devreye girmediği için fotoğraf makinenizi her zaman 1/320 s (Otomatik FP) veya 1/250 s (Otomatik FP) olarak ayarlanmış olarak bırakabilirsiniz. 
Düşük deklanşör hızlarında, flaş normal modda çalışır ve gereksiz güç harcamaz

Bununla birlikte, eylemi dondurmak hedef olmadığında ve gerçekte yüksek bir deklanşör hızı gerekli olmadığında, FP Sync çok yararlı olabilir. Örneğin, parlak gün ışığında portreler çekmek için mükemmeldir. Modeli arka plandan izole etmek ve arka planı bulanıklaştırmak için yetecek geniş bir diyaframla, normalde 1/250 saniyenin çok üstünde bir deklanşör hızı kullanabilirsiniz. Böylece modeli flaş ile aydınlatıp, parlak arka planı karartabilirsiniz. Gündüz vakti açık alanda, kameranızı “A” Manuel çekim moduna alın, ISO 100, FP Sync ayarlı, diyafram f/2.8 ve enstantaneyi 1/1000 saniye yapın, yaklaşık 3-4 metre uzaklıktan bir portre çekin, farkı göreceksiniz.

Aşağıda bu amaçla çekilmiş fotoğraflar görüyorsunuz. Fotoğraflar, modeller ve estetik kaygısı gözetilmeden, kullanılan tekniği anlatmak maksadıyla çekilmiştir.

Plaj gibi ortamlarda parlak bir ışık altındaysanız, deklanşörü 1/160 saniye civarında tutup, konu ile aradaki mesafeyi 2.5-3 metre almak portreler için hala makul olacaktır.

Parlak gün ışığında 10 metreden daha uzak bir mesafedeki konular için flaşlı çekime ihtiyaç duyulursa, normal flaş senkronizasyonu kullanmak (FP Sync değil) ve daha kısık diyaframda çekim yapmak dışında bir seçenek yoktur. Ben böyle çekimleri genellikle “S” Enstantane öncelikli çekim modunda, normal flaş senkronizasyonunda, ISO 100, 1/250 sn ve f/7.1 gibi ayarlarda yapıyorum. Bu durumda 6 ila 9 metre uzaktaki konular için iyi sonuçlar elde ediyorum.

Özel Deklanşör Hızı Ayarı X + Flaş Senkronizasyon Hızı

“M” Manuel veya “S” Enstantane öncelikli çekim modlarını kullanırken, enstantaneyi “Bulb modu” yani Ampul moduna çevirebildiğimizi biliyorsunuz. 

Bulb modunun altında X + Flash senkronizasyon hızı adlı bir ayar daha vardır. Bu özel ayar, kamerayı istenen bir enstantane hızına ayarlamamıza ve çekim yapmamıza olanak tanır. Özel Ayar e1: Flaş senkronizasyon hızı 1/250s olarak ayarlanmışsa “x 1/250” yi görürsünüz. Seçtiğiniz Flash senkronizasyon hızı X’ten sonra görünecektir. 1/125 saniyelik bir Flash senkronizasyon hızı seçtiyseniz “x 1/125”, 1/60s seçtiyseniz “x 1/60” görünecektir.

“S” Enstantane öncelikli çekim modundayken fotoğraf makinesi diyaframı ve flaşı ayarlar veya “M” Manuel modda diyaframı siz ayarlayabilirsiniz.

Enstantane hızını fotoğraf makinesi kendisi kontrol ettiğinden “A” Diyafram öncelikli veya “P” Program modlarında X-Sync modu kullanılamaz. X-Sync modunu, “M” veya “S” modlarıda çekim yaparken ve bilinen bir X-Sync hızını kullanmak istediğinizde kullanırsınız.

Ben: Kameramı her zaman “1/250 s (Otomatik FP)” ayarlı olarak bırakıyorum. Fotoğraf makinem, deklanşör hızı 1/250 saniyeden daha yüksek bir değere yükselene kadar normalde olduğu gibi çalışır ve bu sırada flaş, deklanşör perdelerinin hareketine uyması için çakmaya başlar. Bu yüksek frekanslı flaş efekti göz ile tespit edilemez, çünkü olay çok hızlı gerçekleşir ve tek bir ışık patlaması gibi görünür.

Çok fazla patlamak zorunda kaldığı için flaşın daha yüksek deklanşör hızlarında önemli miktarda güç kaybettiğini tekrar hatırlatmalıyım. En iyi sonuçları almak için bu ayarı denediğinizden emin olun. Doğrudan parlak güneş ışığında çok sığ bir alan derinliği oluşturmak için f/1.8 gibi çok açık bir diyafram kullanabilirsiniz, çünkü bu size çok yüksek deklanşör hızları sağlar. Bu da, diğer birçok fotoğraf makinesinin oluşturamayacağı görüntüler oluşturmanıza olanak tanır. Otomatik FP yüksek hızlı senkronizasyon modunda flaş ve ortam ışığını dengelemeyi öğrenince flaşlı çekimlerden çok fazla zevk alacağınızı garanti ederim. Buradaki tüm bu teknik anlatımlar, sonuçlarını gördüğünüzde anlam kazanacaktır.

Siz de bu konuyla ilgili bilgi, deneyim ve yorumlarınızı aşağıdaki “Yorumlar” kısmından bizimle paylaşın.