Bokeh

Merhaba Kristal.

Bu mektubumda fotoğrafa estetik değer katmakta çok etkili bir yapıyı; bokehi anlatarak sizleri aydınlatmayı arzuladım…

Bokeh; net alan derinliği dışında kalan yerlerin bulanıklaşmasıdır. Odak dışında kalan yakın ve uzak ışıklı noktalar büyüyerek bulanıklaşır. Bulanıklık Japonca bir tanımlama olan Bokeh (Pus) ile açıklanır.

“Fotoğraf gerçekte fondur!” sözüne saygı duyarım ve katılırım. Çünkü fon ile objenizi görünür kılabilirsiniz ve estetik özellik katabilirsiniz. Osman Ürper Hocanın fotoğrafında görüldüğü gibi odak dışındaki yumuşak bulanıklık objeyi belirginleştirmektedir.

Prof. Dr. Osman Ürper Hoca fotoğraf sanatına iki ortamda hizmet eden ender akademisyenlerden birisi olduğu için ilgi ile takip ederim. Söyleşilerinden aydınlanmaya, sosyal medyada paylaştığı fotoğraflarından esinlenmeye çalıştığım sanatçılardandır.

Bu sanatla uğraşanların şunu çok iyi bilmesini çok istiyorum; konunuzu öne çıkarmak ve daha anlaşılır olmasını istiyorsanız, sığ net alan derinliğini kullanarak objenizin dışında kalan her şeyi, pürüzsüz bir vurgu yakalayarak bulanıklaştırınız.

Bokeh üretmenin tekniğini öğrenmekte istersiniz Sevgili Kristal; objektifin yapısı, objenin ve ışık kaynağının mesafesi önemlidir.

1. Objektifinizin odağı uzadıkça, diyafram açıklığı genişledikçe, alan derinliğiniz sığlaştıkça, diyafram bıçaklarının sayısı ve iç bükeyliği arttıkça; bokehiniz o oranda çokgen yapıdan uzaklaşarak göze hoş görünen sabun köpüğü görünüme dönüşür.
   
2. Ayrıca çekime bağlı olarak; konuya ne kadar yakın olursanız ve bokeh kaynağı ile obje arasındaki boşluk ne kadar fazlaysa (odak dışındaki parlak ışık yansıtan kaynaklar netlik düzleminden ne kadar uzak ise) bokehiniz o oranda kaliteli olacaktır.

Makro objektifler uzun odaklıdırlar, konuya çok yaklaşırlar ve bokeh üretirler. Prime ve hızlı lenslerde bu konuda iyidirler.  Optik odağa yakın diyafram tasarımlı ve optik sapmadan arınmış asferik özellikteki objektiflerin bokeh kalitesi tartışılmaz üstünlük taşırlar. Objektifinizin önüne koyduğunuz delikli yüzeyle, yazılımla bokeh eklenebilir ancak objektifin yumuşaklığına ve kalitesine ulaşamazlar.

Bokehli fotoğraf için diyafram açıklığı (A/AV) öncelikli çekim yapmanızı ve diyaframı en açık konuma getirmenizi öneririm.

Fotoğrafınıza bokehin hoş bir katkısı olması için bokehleşen ışık, konunuzun önüne geçmeyecek yumuşaklıkta olmalıdır.

Fotoğrafta görüldüğü gibi bokeh, özellikle portre fotoğraflarında eşsiz bir hoşluk sağlar. Ancak bokeh oluşturan ışık kaynakları, yansıma ve parlamalar çok güçlü olduğunda; estetik yapı beklerken sert bir yapıyla karşılaşırsınız. Arka planda güçlü ışık kaynakları olduğunda, modeliniz siluet çıkar ki bunu isteyeceğinizi sanmam. Eğer insan çekiyorsanız, duygusal ifadeyi fotoğrafta yakalamalısınız.

Şehrin ışıkları özellikle farklı kelvin değerinde ısıyla donatılmış reklam ışıkları fotoğraf için olumlu katkı yapacak ortamlardır. Modelinizi aydınlatan ışık kaynağı ile fonu oluşturan ışıkların renginde kontrast olması, modelinizi ön plana çıkaracağı gibi denge de oluşturacaktır. Yağmurdan sonra kaldırımlarda birikmiş su birikintileri de sevilecek bokehler üretirler. Bokeh oluştururken dağınık ışık kümeleri yerine desenler aradığınızda, kompozisyondaki düzeni fotoğrafınızı olumlu etkileyecektir.

Doğada ise göl, gölet ve deniz yüzeyindeki dalgalar bokeh üreten fonlardır. Makro çekim yapıyorsanız, sabah erken saatlerde çimlerin üzerindeki objeyi yatay olarak fotoğraflarsanız, çimlerdeki şebnem (çiy damlaları) size görsel bir şölen sunacaklardır.

Yakın plana yerleştirilmiş, yılbaşı ağacını süslemekte kullandığımız led ışıkları da çok hoş bokeh kaynaklarıdır. Modelinizi açık olan pencere camının arkasından fotoğraflarsanız, camın yansıttığı görüntüler de güzel bokeh efektleri üretecektir.

Burada şunu eklemekte fayda vardır, yansımaları artırmakta ve azaltmakta kullandığımız polarize filtreler aynı şekilde bokeh üzerinde de etki sağlarlar. Ancak objektif önüne konulan her eklentinin fotoğrafı az da olsa olumsuz etkilediği bilmeliyiz.

Sevgili Kristal iyi fotoğrafı ancak, fotoğrafı ve çektiği objeyi güçlü ve samimi şekilde sevenler yapabilir. Selam onlara gitsin…

Mikdat Besni