25. yılımı devirdiğim fotoğrafçılık serüvenimde genellikle herkesin denediği şeylerin dışında sıradışı birtakım denemeler yapmak beni daha çok heyecanlandırıyor. Bu merakım yüzünden sahip olduğum ekipmanların sınırlarını son noktaya kadar zorlamaktan çekinmem. Bunlar, beni düşünmeye, araştırma yapmaya ve yeni şeyler öğrenmeye zorlar. Birçoğumuz avuç dolusu paralar harcayarak sahip olduğumuz ekipmanımızı standart işlevleri dışında kullanmayı akıl etmeyiz veya akıl etsek bile çoğu zaman bunun için araştırmalar yapmaya üşeniriz. Bu yazımdan önce blogumuzda 256 tane makalem yayınlanmış, bu 257’inci makalem olacak. Sırada yayınlanmak için sırasını bekleyen 10’a yakın taslak varken araştırmaya üşenseydim bu kadar değişik konuyu nasıl bulacaktım?

Doğa fotoğrafçılığı söz konusuysa açık havada bol ışıklı manzaralı görüntüler kaçınılmaz olur. Bir de Ekim ayının ortalarında olmamıza rağmen güzel Ege’mizde şu anda olduğu gibi adeta yaz mevsimini yaşanıyor ise, iyi bir filtre setiniz yoksa parlak güneş ve ışıl ışıl gökyüzüyle inatlaşamazsınız.

Uzun pozlama çekimleri gözümüzün gördüğünden farklı fotoğraflar çekmek için kullanılan özel bir teknik. Işığın uygun olması durumunda f/22, f/32 gibi kısık diyafram değerleriyle çalışarak pozlama süresini, enstantaneyi uzatmak mümkün oluyor. Eğer bu düşük enstantane değeri sizin için yeterliyse istediğiniz çalışmayı gerçekleştirebiliyorsunuz. Ancak ışığın çok güçlü olduğu durumlarda diyaframı kısmak yeterli düşük enstantane değerine ulaşmak için çok mümkün olmuyor. Bu nedenle ışığı kıracak ve pozlama süresini uzatacak özel bir yardımcı ekipman olan ND (Neutral Density – Yoğunluk) filtrelerii kullanırız. Bu sayede ışığı, filtrenin özelliğine bağlı olarak 10 durak’a kadar kırmak, enstantaneyi 10 durak’a kadar düşürmek mümkün oluyor. İşte Olympus’un yeni nesil bazı OM modellerinde bu çalışmayı filtre kullanmadan, yalnızca MENU’den bu özelliği ON (Açık) konuma getirerek yapmak mümkün. Bu yazımda bu özelliği anlatabilmek için farklı bir kaç çekimle örnek fotoğraflar oluşturmaya çalıştım.

Her yıl çoğu kez yılda 2 kez yaptığımız gibi (artık bizim için gelenek haline gelmiş olan) yurtdışı seyahatlerimizde eşsiz bir coğrafya ve tarihe sahip Batı Avrupadayken elbette fotoğraf ekipmanlarım da benimle birlikte olurlar.

Ne yazık ki ben bugün filtre setimi yanıma almamıştım, ama üçayak almayı ihmal etmemiştim. Oysa siz benim aşağıdaki gibi önceki hallerimi bilirsiniz (sağanak yağmurda bile boynumda asılı sarı çantadaki LEE filtre setimi hiç eksik etmezdim).

Gerçekler var, bir de doğrular

Gerçek olan şu ki; filtre setim yanımda yok. Doğru olan ise, uzun zamandır sonuçlarını merak ettiğim OM-5 kameramda var olan Live ND ve Live GND (geçişli ND) filtre özelliklerini denemek için bundan daha iyi bir fırsatın olmayışı.

Bu yazımızın konusu, uygun bir OM Sistem kameranız varsa, herhangi bir ND filtre kullanmadan açık havada uzun pozlama yapabiliyor olma gerçeğidir.

O zaman başlayalım mı?

Teknolojlyle ve onunla neler yapılabileceği ile yakından ilgili biriyim; üniversite yıllarında Casio FX programlanabilir hesap makinelerini programlayarak sınav ve derslere giren, 7 segment dijital saatlerin ve akıllı telefonların kullanıldığını ilk gören nesilden geliyorum. İş hayatım, teknik yoğun bir mühendislik ortamında geçti, bir aygıtın gelişmiş özellikleri kullanmak benim için nispeten kolay. Yine de, bir kameranın üst seviye işlevlerinin birçok kişi için korkutucu olabileceğini de anlıyorum.

Aslına bakarsanız kameraların farklı işlevlerinin nasıl çalıştığını anladığınızda kullanımı kolaydır. Bu makalem OM Sistem’in en kullanışlı araçlarından birinin nasıl kullanılacağını açıklıyor. Burada anlatılanlar öncelikle OM Sistem kullanıcılarına yönelik olsa da, bunun, diğer kamera sistemlerini kullanan ve “hesaplamalı fotoğrafçılık” denilen bu işlevlerin meraklı olanlar için ilginç ve ufuk açıcı olabileceğini düşünüyorum.

Hesaplamalı Fotoğrafçılık Nedir?

Hesaplamalı fotoğrafçılık, yakalanan görüntüleri geliştirmek için kameranın işlemcisini kullanarak dijital fotoğrafçılığa özgü özellikleri kullanarak kameranın yeteneklerini geliştiren akıllı yazılımlardır. Hesaplamalı fotoğrafçılığa örnek olarak kamera içi odak istifleme, HDR derlemeleri ve sensör kaydırma teknolojisini kullanarak yüksek çözünürlüklü çekimler oluşturma gibi özellikler verilebilir. OM Sistem bu özelliklerden bir sürü seçenek içerir. Bunlar içerisindeki “Live” ile başlayan “Live Composite, Live Time, Live Bulb, Live ND, Live GND” gibi Canlı ailesi benim için heyecan vericidir.

Live ND ve Live GND

Ne Yapar?

Canlı ND filtresi, bunları kamera içi yazılımla elektronik olarak sağlayarak fiziksel ND filtreleri taşıma ihtiyacını kısmen ortadan kaldırır. OM-5’de ND filtresi ND2’den (bir durak) ile ND16’e (4 durak) tır aralığını kapsar. OM-1 MarkII’de N64’e (6 durak) kadar gider ve OM-1 Mark III’de ise ND128’e (8 durak) kadar mevcuttur. Mark III modeli ayrıca ND8’e (üç durak) kadar kademeli bir nötr yoğunluk filtresi sağlar. Canlı ND görüntüyü koyulaştırır ve böylece daha uzun pozlamalara olanak tanır.

Yukarıdaki kareyi önce F/5 diyafram, ISO200 ve 1/8 enstantane ile elde çektim.

Bu çekimin ardından OM-5 kameramın Canlı ND özelliğini açtım ve ND16 yani 4 durak olarak ayarladım. Amacım, aynı sahneyi 5 saniye enstantane ile elde çekmekti.

Enstantaneyi 5 sn. ayarladığımda kameramın pozometresinden doğru pozlamayı bulmak için diyaframı f/8’e kadar kısmam gerekti. Sonucu yukarıda görüyorsunuz, güpegündüz f/8 gibi kısık bir diyaframda 5 saniye gibi uzun bir enstantane ile elde neredeyse kusursuz bir çekim yapmıştım. Tebrikler Olympus’a ve bana!

Bir başka elde çekim örneği:

Canlı GND benzer şekilde çalışır ancak uygulandığı görüntünün seçilen bir kısmını etkiler. Pozlanan alanı, genellikle sahnenin en üstündeki gökyüzünü koyulaştırdığı için daha büyük bir dinamik aralıkla sahne çekimi yapmanıza olanak tanır. OM-5 kamaeramda cnlı GND özelliği olmdığından size örnek gösteremiyorum, üzgünüm.

Görüntüler RAW dosya veya JPEG olarak kaydedilebilir.

Canlı ND, OM-1, OM-1 Mark II / Mark III, OM-5 ve bazı eski OM-D serisi kameralarda mevcuttur. Canlı GND şu anda yalnızca OM-1 Mark II ve Mark III’de mevcuttur. Eski menü sistemine sahip eski modellerde Canlı ND, Çekim Menüsü 2’dedir. Yeni modellerde Canlı ND ve GND, Çekim Menüsü’nde (kamera simgesi 2) bulunur

Canlı ND özelliğine erişmek için kamera manuel modda (M) veya enstantane önceliğinde (S) ayarlı olmalıdır, ben hep (M) modunda kullandım. Buna karşın, Canlı GND ayrıca diyafram önceliği (A) ve program (P) modlarında da kullanılabilir.

Sonuç

Dahili ND filtrelerinin avantajı, istenen görüntüyü çekerken daha az ekipman gerektirmesidir. Harici bir filtre eklemek zorunda kalmamak, daha hızlı bir kurulum ve mobilizasyon sağlar. Su veya bulutlar gibi hareketli nesneler çeken biriyseniz, zamanlama bazen süreçte kritik öneme sahip olabiliyor bilirsiniz.

Benim gibi M.Zuiko Digital ED 12-100mm F4.0 IS PRO gibi Sync IS özellikli bir lens kullanıldığınızda 7,5 durak görüntü sabitleme mümkün oluyor ve üçayak ihtiyacınız çok azalabiliyor.

Sonuç olarak, OM System Live ND özelliği, fotoğrafçılığa yeni bir boyut kazandırıyor. Uzun pozlama efektlerini gerçek zamanlı olarak görerek çalışmak, fotoğrafçıya anında geri bildirim sağlayarak yaratıcılıklarını daha önce deneyimlemedikleri bir düzeye taşıyor. OM System OM-5, Live ND özelliği sayesinde fotoğrafçılara sadece anıları değil, aynı zamanda duyguları da yakalama fırsatı sunuyor…

Düşüncelerinizi aşağıdaki “Yorumlar” kısmında bizimle paylaşmaya ne dersiniz?