Bu sitede daha önce Covid-19 salgınının çalışma yaşamına getirdiği ve getirebileceği değişikliklerden bahsetmiştik. Şimdi bununla ilgili bir haber var: HSBC tüm dünyadaki ofis kullanımını %40 azaltmayı planlıyor. Bankacılık devlerinden Lloyds da 2023 itibariyle ofis kullanımını %20 azaltacakmış.

Neden? Gelirler azalıyor, virüs var, teknoloji sayesinde uzaktan çalışmak mümkün hale geldi, ekonomik kriz zaten vardı ve bunlar zaten maliyetleri kısmaya çalışıyorlardı vs…

HSBC ve Lloyds bu konuda yalnız değil. Bir çok büyük firma ofis kullanımını azaltıp masrafları kısma peşinde.

Dükkan veya ofisinizi kiralıyorsanız bu konuya biraz kafa yorun derim, müşteriniz her an kaçabilir. Ufak dükkanlar genelde tehlikede değildir bence ama orada da kısa dönemde ekonomik kriz sebepli sıkıntılar var.

Norveç’te salgından önce bile neredeyse fiziksel şubesi olan banka kalmamıştı, şimdi salgın yüzünden altyapı yatırımlarını da arttırıp iyice sanal bankaya dönüyorlar. Bunun aynısının Türkiye’de de olmayacağının garantisi yok. 60 yaşındakiler de bugün internet bankacılığı kullanıyor, yani ülkenin belki %80’i teoride sanal banka kullanabilir. Bugün olmazsa da o günler de yakın.

Bazı araba firmaları araçlarını sadece internet üzerinden satma modeline geçeceklerini, geleneksel bayi sistemine son vereceklerini duyurdu. Bunlara en son Volvo da katıldı. Volvo en kısa zamanda araçlarını sadece internet üzerinden satacağını ve 2030 itibariyle sadece elektrikli araç satacağını duyurdu. Hatta 2025’te araç satışlarının yarısının sadece internet üzerinden olacağını öngördüklerini de söyledi. Hatta şu anda elektrikli C40 modeli sadece internetten satılıyor. Yani araba bayileri de tehlikede.

Salgının fotoğraf sektörüne etkisi

Fotoğraf sektöründe durumlar nasıl? Düğünler bitti sayılır, vesikalıklar dipte, malzeme ve ekipman satanlar kan ağlıyor.

Siz sanıyor musunuz ki aşılar tamamlanınca her şey eskisi gibi olacak?

Dünyada ekonomik kriz yüzünden bir çok fotoğrafçı salgından önce eğitim vermeye ya da YouTube’dan para kazanmaya yönelmişti. Salgınla beraber bu arayışlar daha da arttı. Türkiye’de de bu dönüşümü biraz görüyorum ama henüz emekleme aşamasında gibi. “Diyafram nedir?” (fotoğrafa giriş) veya “neden şu markayı seçtim?” gibi sansasyonel ve tamamen izleyici sayısı arttırmaya yönelik videolar haricinde gerçekten usta diyebileceğimiz insanların çoğunu henüz sanal ortamda göremedim (var ama sayıları çok az).

Şu anda ben bir çok fotoğrafçının evinin bir köşesini sanal video ortamına çevirmesini bekliyorum, henüz bunu göremedim. Bu sitenin kurucusu Sebahattin Demir iki haftada evine neredeyse çevrimiçi eğitim köşesi kurdu, “usta” diye anılanlardan ondan daha iyisini beklerdim.

Fotoğraf dernekleri de zor durumda. Zoom toplantıları dernekleri eski haline getirir mi? Buna bir cevabım yok ama Youtube-Twitch-TikTok ve bunlar gibi sosyal medya mecralarına herkes gibi derneklerin de daha fazla eğilmesi gerekli bence (Biraz farklı fikirleri olsa da bu konuyla ilgili Tekin Ertuğ’un yazısına da bakın derim).

Fotoğraf konusunda şöyle bir genel sıkıntı var: Fotoğraf firmaları Z kuşağı denen gençlere henüz pek hitap edemedi. DSLR ve hatta aynasız makineleri alan kuşaklar genelde Z kuşağından öncekiler. Z kuşağı ev, araba ve fotoğraf makinesi almadığı için kapitalist firmalar biraz şikayetçiler 🙂 Gerçi ülkemizde bu yaştaki gençler parasızlıktan alamıyorlar ama biz gene de “istemedikleri için almıyorlar” diyelim.

Şaka bir yana, gerçekten de fotoğraf sektörü genel olarak yeni nesle pek hitap edemiyor diye görüyorum. Örneğin derneklerin Zoom toplantılarına bakarsanız yaş ortalaması Z kuşağının anne-babası yaşlarında.

Halbuki Z kuşağı neredeyse 24 saat internette. Discord, Tic Toc, Twitch, Twitter, Instagram ve aklıma gelmeyen daha fazlası… Facebook ve Youtube eskidi bile, hiç bir genç artık Facebook’ta teyzesinin “ah yavrııım” mesajlarıyla muhattap olmak istemiyor (acı ama gerçek).

Z kuşağına hitap edebilmek için ilk yapmanız gereken şey Z kuşağıyla konuşmak. Hatta bence en iyisi ekibinize (veya derneğinize) gençleri alın, ama fotokopici ya da kasiyer olarak değil.

Bu arada bir not: Nesillere konan baby boomers (46-64 arasında doğanlar), Gen X (65-80 arasında doğanlar), Gen Y / millenials (81-96 arasında doğanlar), Z kuşağı (96 sonrası doğanlar) isimleri tamamen “kime neyi nasıl satarız” sorusuna cevap olarak çıkan kavramlar. Zamanımızda sosyologlar bile dev firmaların güdümünde olduğundan onlar bile böyle sınıflandırmaları satış/kazanç ekseninden yapıyorlar.

Ne olacak peki?

Şu anda hiçbirimiz, dünyada hiç kimse Covid-19’dan sonra ne olacağını %100 kestiremiyor. 2019’daki halimize dönmeyeceğimiz kesin ama şu anda değişimler çok hızlı gerçekleştiği ve biz de o değişimlerin göbeğinde olduğumuz için dışarıdan bakarak iyi analiz edemiyoruz.

Naçizane tavsiyem “şu anda değişiklik oluyor” lafını kafanıza sokun ve işinizin/hobinizin bu değişimden nasıl etkileneceğini düşünün.