Fotono21 Derneği; Hevsel Kupası adı altında bir fotoğraf yarışması düzenlemektedir. Sağ olsunlar jüri üyeleri arasına bizi de alarak onurlandırdılar.
Bu nedenle başarılı çalışmalar yanında birçok başarısız fotoğrafa da yakından tanık olduk. Başarısız gönderilerin seçici kurulu olumsuz etkilediğine, iyi serilerin ise umutlanmasına ve sevinç yaşamasına sebep olduğuna yakından tanık olduk.
Sanırım bu yarışmada ve diğer jüri üyesi olduğumuz yarışmalarda karşılaştığımız başarı ve başarısızlıklara benzer sıkıntılar, seçici kuruluna katılmadığımız yarışmalarda da yaşanıyordur.
Bu makale ile amacımız başarılı olan eserleri göstermek, başarmasının sebebini açıklamak ve başarısız olanların elenme sebebini ortaya koymaktır.
Umarım yarışmalara ilgi duyan fotoğrafçılara ışık tutar, emeklerinin boşa gitmemesine ve fotoğraf sanatına katkımız olur.
Jürinin fotoğraflarda aradığı en önemli yapı anlatımdır. Bu anlatımı yarışmacı kurgular.
Jüri eleme amacında değildir, fotoğrafları ayıklayıp başarıyı yansıtmayı arzular. Burada ekip halinde çalışılmış eserlerden en iyi bulunan albüm seçilir, diğerleri elenir.
Benzer kompozisyonlardan elenenler arasında iyi fotoğraflar olabilir. Benzersiz kompozisyonlar her zaman 2. derecede iyi bulunanların önüne geçer. Çünkü seçici kurul benzer kompozisyonların tekrarını istemez. Bu nedenle yarışmacıların bireysel düşünüp, farklı anlatılar ve kadrajlar içeren fotoğraflarla yarışmalara katılmasında yarar bulunmaktadır.
Yarışmacı şartnamedeki ifadeyi iyi özümsediğinde yansıtılanlar arasında yerini alacaktır.
Hevsel Kupası Şartnamesinde üç kelime çok önemliydi.
Bu kelimeleri yarışmacı ayıklamalı, anlamını çözmeli ve ona göre hareket etmelidir.
Bu kelimelerden birisi Ardıl idi. Ana anlamı bir görevde, birinden boşalan yere gelen kimse demektir. Baba-oğul, usta-çırak, selef-halef… gibi. Bu kelimenin felsefî karşılığı ise; bir çıkarımda varılan sonuç olarak tanımlanır. Varılan noktayı pekiştirmek olarak algılanmalıdır.
Diğer kelimelerimiz ise Konu ve Tema idi. Konu geniş kapsamlıdır. Tema ise o konunun içinden daha dar somut bir anlatımı kapsar.
Örnek verecek olursak konu giysi olabilir. Tema ise tarihi giysiler, kırsal giysiler, şapka… veya yarışmacının seçeceği özel bir başka tema olabilir.
Ya da konu sonbahar diyelim. Tema kızılyapraklı ağaçlar, yapraklı yol… gibi düşünülebilir.
Tabii ki takdir yarışmacınındır. Hayal ettiği alanları seçip fotoğrafça diliyle, farklı kültürlerin anlayacağı şekilde çalışır.
Karşılaşılan yanlışlıklar:
Öncelikle güçlü olarak şunu belirtmeliyim ki, gördüğümüz ilk büyük yanlış şartnamenin okunmaması ya da iyi anlaşılmamasıydı…
Hevsel Kupası Fotoğraf Yarışmasını düzenleyen Fotono21 Derneğinin amacı Yarışma Şartnamesinden anlaşılacağı üzere; fotoğraf üretiminde bir konu ve tema bütünlüğünü düşünmeye, tasarlamaya yöneltmek, düzenli, yaratıcı çalışmayı teşvik etmek amacını gütmek yoluyla, fotoğraf sanatına katkıda bulunmaktır.
Çekilen fotoğraflarda Seçici Kurulun ilk aradığı yapı da budur. Toparlarsak ne isteniyor?
- Konu ve tema bütünlüğünü düşünmek,
- Tasarlamaya yönelmek,
- Düzenli ve yaratıcı çalışma ortaya koymak.
Şartnamenin ilerleyen “Yarışma Koşulları ve değerlendirme” bölümünde ise
- Amaç düşünmeyi, tasarlamayı, yaratıcılığı ve sanatsal fotoğrafı teşvik etmektir.
- Bilinen yaygın fotoğraflardan farklı, yeni çalışmalar istenmektedir.
- Portfolyodan yaratıcılık, konu, tema, biçim açısından bütünlük ve ardıllık beklenir.
- Konu ve tema seçiminde yarışmacı özgürdür.
- Farklı yıllarda, farklı tema çalışılabilir. Ancak her yılın çalışması özgün olmalıdır.
Şeklinde açık açık yarışmaya katılan fotoğrafçılardan istenenler açıklanmıştır. Yarışmacının da bu yönde çaba sarf etmesi gerekmez mi?
Ne yazık ki yarışmaya gönderilen fotoğrafların çok büyük bir kısmı bu özellikleri taşımıyordu. Bu durumda akla ne gelir?
• Ya yarışmacı Şartnameyi okumamıştır,
• Ya da anlamamıştır…
Seçim Heyetinin dikkate alacağı unsurların en başında Yarışma Şartnamesi gelir. Yarışmacının bu şartnameyi çok iyi okuması, anlamadığı bir nokta varsa, tecrübeli ve eğitimli yakınlarından destek alması gerekir.
Her yarışmanın bir Şartnamesi vardır ve bu o yarışmanın anayasasıdır. Yarışmacı bunu görmezden gelemez…
Eğer yarışmacı şartnameyi görmezden gelirse, seçici kurul istenilen özellikleri taşımadığı için o Portfolyoyu elemek durumundadır.
Çünkü her yarışmanın bir amacı vardır ve bu amaca başta seçici kurul olmak üzere, yarışmacıların da uygun çaba göstermesi gerekmektedir.
Öyleyse bakmamız gereken bir nokta var, değil mi? O konuyu biraz daha açıp derinlemesine inceleyelim mi?
Umarım sıkılmazsınız, günümüzde uzun yazılar insanları sıkıyor olsa da ayrıntılar önemlidir.
Şartname ne istiyordu?
“Amaç düşünmeyi, tasarlamayı, yaratıcılığı ve sanatsal fotoğrafı teşvik etmektir” ve ekleyerek “Bilinen yaygın fotoğraflardan farklı, yeni çalışmalar istenmektedir” diyor muydu? Evet, diyordu…
Bu durumda yarışmacı üzerinde düşünüp, tasarladığı, yaratıcılığı soktuğu ve sanatsal özelliğe sahip fotoğraf ile yarışmaya katılmaya özen göstermelidir. Bu durumda kanıksanmış ve beğenilen fotoğrafların tekrarını gönderenler öne çıkabilir mi?
Çıkamaz değil mi?
Birçok portfolyada karşılaşılan diğer önemli yanlışlık ise konu bütünlüğünün ve ardıllığın olmamasıydı. Şartnamede “Portfolyodan yaratıcılık, konu, tema, biçim açısından bütünlük ve ardıllık beklenir” şeklinde açık bir istek belirtilmişti.
Daha önce işlediğimiz gibi “Ardıl” kelimesi ne ifade eder ona bakmak gerekir değil mi? Bu kelimeyi Şartnamenin ışığı altında “Portfolyoyu oluşturan fotoğrafların konu ve biçim açısından uyumluluğu, birbirini takip etmesi” şeklinde anlamamız gerekmez mi?
Bazen seri içinden bir fotoğrafın portfolyo bütünlüğünü bozduğuna tanık olduk. “Bu fotoğraf olmasaydı, elenmezdi” diyen Seçici Kurul üyelerinin yorumları olmuştur.
Peki, Bu durumda;
- Farklı konularda fotoğraflar art arda sıralanabilir mi?
- Renkli fotoğrafların içerisine, renksiz fotoğraflar sokuşturulur mu?
- Yatay kadraj fotoğraflar arasına dikey kadraj fotoğraf eklemek bütünlüğü bozmaz mı?
Portfolyonun ideolojik ve siyasi tartışmaya yol açacak özelliklere sahip olmaması gerekir.
Başka sıkıntılar ise geçmiş yıllarda yaratıcılığın çok ileri götürülerek fotoğrafın doğallığından şüphe yaratması olmuştur. Fotoğrafların sadece jüri tarafından değil, fotoğrafçılar tarafından da kolay anlaşılır olması beklenir.
Ayrıca grafiti gibi fonun resimsel değerinin fotoğrafın anlatısının önüne geçmesi de olumsuz etki yaşatmıştır. Fondaki resimlerin fotoğrafın ana iletisi haline getirilmesi de etkisini yitirmektedir.
Özetle bir fotoğraf yarışmasına katılan yarışmacıların Şartnameyi okuyup, çok iyi anlamasını ve istenen özelliklere uygun seçkilerde bulunması gerektiğini, üstüne basarak tekrar etmekte fayda vardır. Çünkü Şartnameye uymayan yarışmacı boşuna kendini yorar…
Kazanan serilerdeki fotoğrafların özelliklerini de incelememiz de gerekir, değil mi? Niçin diğer fotoğrafların önüne geçmişler ona bakmak gerekir.
Kazanan albümlerde şartname gereğince 3-6 fotoğraf yer almıştır. Sadeliği ve eşitliği sağlamak için biz de kazanan albümleri üçer fotoğrafla ekledik. Umarım yarışmacılara kaynak olur.
Görsellerin üzerine tıklayarak büyük hallerini görebilirsiniz.
