Flaş TTL modundayken Çekim Modu ve Enstantanenin önemi

Blogumuzdaki yazılarımda, özellikle düşük ışıklı ortamlarda flaşlı çekim yaparken kameramı “M” Manuel çekim modunda kullandığımı sıkça belirtiyorum. Bu konu hakkında çok soru geliyor; neden “A” Diyafram öncelikli çekim modunda değil de Manuel çekim modunu tercih ettiğim soruluyor.

Bu yazımda, düşük ışıklı ortamlarda flaşlı çekimlerde neden “M” Manuel çekim modunu kullandığımı ve konu hareketli olursa “Arka perde senkronizasyonu” ve “Ön perde senkronizasyonu” etkilerini örneklerle açıklamaya çalışacağım. Böylece yukarıdaki sorunun cevabını da vermiş olacağım.

Konuyu tam olarak anlamak için, kameramızı Manuel çekim modunda ve flaşımızı TTL modda kullandığımızda, aydınlanmasını istediğimiz nesnemizin kadrajımızın ortasında bulunması gerektiğini bilmek önemlidir. Bu konuya detaylı olarak “Pozlama ölçüm modu flaş aydınlatmasını nasıl etkiler?” ve “Tam güce ayarlı flaş her zaman tam güç vermez” başlıklı yazılarımızda değinmiştik. Bu yazılarımızdan ortaya çıkan gerçeği tek bir cümlede özetlemek gerekirse:

FLAŞLI ÇEKİMLERDE, SEÇİLEN ENSTANTANE HIZINA BAĞLI OLARAK, KAMERAMIZ MANUEL ÇEKİM MODUNDA OLSA BİLE, GÖRÜNTÜMÜZ ORTAM IŞIĞI TARAFINDAN OTOMATİK OLARAK HALA POZLANABİLİR.

Şimdi bunun sağlamasını, daha doğrusu doğrulamasını nasıl yapacağız ona bakalım.

Bu yazım boyunca paylaşacağım tüm fotoğraflarda değişmeyen koşullar şunlar:
– Loş ve sabit ortam ışığı
– ISO 400
– Diyafram f/2.8
Bu koşullar tüm çekim boyunca sabit kalacak, tüm fotoğraflarımı aynı ortam ışığında, ISO 400’de ve f/2.8 diyafram ile çekeceğim.

Flaş KAPALI

Fotoğraf 1:

Aşağıdaki fotoğrafı yukarıda bahsettiğim ortam koşullarında, ortam hakkında baştan bilgi sahibi olmanız için çektim.

Bu görüntü, sahnemin normalden 2 durak az pozlanmış halini gösteriyor, sahnemin doğru pozlanabilmesi için normalde 1/15sn enstantane gerekiyordu. Fotoğraf makinesini Manuel modda ve flaşı TTL modda kullandığınızda, fotoğraf makinesi kontrollerinin ortamı her zaman yaklaşık iki ila üç durak az pozlandırmasını istersiniz.

Fotoğrafı çekerken ayrıca elimi hareket ettirdim, böylece flaş açık değilken hareket bulanıklığının nasıl göründüğünü görebilirsiniz.

Flaş AÇIK

Flaşımı açtım ve TTL moda ayarladım.

Fotoğraf 2:

“A” Diyafram Öncelikli Çekim modunda, Flaş “Ön Perde Senkronizasyonu”

Kameramı “A” Diyafram öncelikli çekim moduna aldım, diyafram değeri yine f/2.8 ve flaşım açık haldeyken aşağıdaki fotoğrafı çektim.

Elimi size göre sağ tarafa yani yüzüme doğru hareket ettiriyordum. 

Parmak uçlarıma yakından bakın, parmaklarımdaki gölgelenme izlerini görüyor musunuz? Flaşın ışığı, hareketli elimi dondurdu ve sonra ortam ışığı pozlamayı devam ettirdi ve gölgelenmeye neden oldu. Gölgelenmenin yönüne dikkat edin, gölgelenme izleri elimin hareketinden önce geliyor gibi görünüyor değil mi? Gölgelenme hareketten önce oluşmuş. Buna hareketin “yanlış” tarafında iz bırakma kuralı diyoruz. Bunun nedeni, kameramda “Flaş Ön perde senkronizasyonu” kullanmamdı.

Diyafram öncelikli çekim modunda çekim yaptığım için, f/2.8 sabit diyafram değerine karşılık kameram 1/80 sn enstantane hızı belirledi. Önceki yazılarımızda, flaşın bir patlamasında geçen zamana Flaş süresi dendiğini ve bu sürenin kullandığımız flaşın modeline göre 6 ila 8 milisaniye (1/166 sn ila 1/125 sn) arasında olduğunu belirtmiştik.

Benim bu çekimlerimde kullandığım flaşımın flaş süresi 1/125 saniyedir (8 milisaniye).

Flaş ön perde senkronizasyonu kullanıldığımdan, deklanşöre bastığım anda sırasıyla şunlar gerçekleşti:

1. Birinci perde indi, sensörün önü açıldı, pozlama başladı. Aynı anda flaş patladı.

2. Flaş süresi enstantane süresinden kısa olduğu için, flaşın ışık yayması bittiği halde sahnem, ortam ışığı tarafından 4.5 milisaniye daha pozlanmaya devam etti.
   [ 1/80 sn (12.5 msn) – 1/125 sn (8 msn) ] = 1/222 sn (4.5 msn)

3. Enstantane süresi bitiminde ikinci perde indi, sensörün önü kapandı ve pozlama sonlandırıldı.

Fotoğraf 3:

“M” Manuel Çekim modunda, Flaş “Ön Perde Senkronizasyonu”

Kameramı Manuel çekim moduna aldım, enstantaneyi 1/120 sn olarak ayarladım ve Fotoğraf 2’deki çekimi tekrarladım.

Elimi yine yüzüme doğru hareket ettiriyordum. Herhangi bir gölgelenme izi olmadığını siz de fark ettiniz mi? Bunun nedeni, enstantane hızının ortamdaki ışığı ortadan kaldıracak kadar yüksek olmasıdır. Flaş süresi, enstantane hızı ile neredeyse eşitti; o nedenle, flaşım ışık yaymayı sonlandırdığı anda ikinci perde indi ve pozlama sonlandırıldı. Ortam ışığının sahnemi ekstradan pozlamasına zaman kalmadı.

Fotoğraf 4:

“M” Manuel Çekim modunda, Flaş “Arka Perde Senkronizasyonu – Rear”

Kameram Manuel çekim moduna ayarlıyken, enstantaneyi 1/60sn ayarladım. Kameramda Flaş ayarımı “Arka perde senkronizasyonu” (Rear) olarak değiştirdim ve yukarıdaki çekimi tekrarladım.

Yine, elimi yüzüme doğru hareket ettirdim. Parmak uçlarıma yakından bakın. Şimdi, gölge izlerinin yönünün değiştiğini görebilirsiniz. Bunun nedeni, “Flaş Arka Perde senkronizasyonu” kullanmamdı. Şimdi, gölge izleri hareketin ‘doğru‘ tarafında.

Flaş arka perde senkronizasyonu kullanıldığımdan, deklanşöre bastığım anda sırasıyla şunlar gerçekleşti:

1. Birinci perde indi, sensörün önü açıldı, sahnem ortam ışığı tarafından pozlanmaya başladı (henüz flaş patlamadı).

2. Belirlediğim 1/60 saniyelik enstantane süresi bitiminden hemen önce, ikinci perde inmeden flaş patladı ve sahne flaş ışığı ile pozlandı. Flaş, elimi o anda dondurdu.

3. İkinci perde indi, sensörün önü kapandı ve pozlama sonlandırıldı.

Flaş patlayana kadar sahnem ortam ışığı pozlandığından elimdeki gölgelenmeler oluştu.

Fotoğraf 5:

“A” Diyafram Öncelikli Çekim modunda, Flaş “Arka Perde Senkronizasyonu”

Flaşım açık, kameram Diyafram Öncelikli çekim modunda ve kameramda flaş ayarı “Arka Perde Senkronizasyonu” olarak ayarlı.

Yine, elimi yüzüme doğru hareket ettirdim. Bu kez gölgelenmenin çok daha fazla olduğuna dikkat edin. Bunun nedeni, “A” Diyafram Önceliği modunda iken flaş ayarı “Arka Perde Senkronizasyonu” seçtiğimden, ortamın tamamen aydınlanmasını sağlamak için kameramın enstantane hızını azaltmasıdır. Bu da, aşırı pozlanmaya neden olurken aynı zamanda yavaş enstantane nedeniyle hareket bulanıklığını da arttırdı.

Fotoğraf 6:

Fotoğraf 5’teki aynı ayarlar ile harekete karşı olan büyük hassasiyeti göstermek istedim. Tek yaptığım başımı hareket ettirmekti.

Sonuç

1. Normal iç mekan yapay aydınlatma gibi düşük ışıklı ortam koşullarında flaşla çekim yaparken, gölgelenmeyi kontrol etmek için kamerada “Arka perde senkronizasyonu” ile Manuel çekim modunu kullanmak en iyisidir.

2. Düşük ortam koşullarında “Arka perde senkronizasyonu” ile Diyafram öncelikli çekim modunu kullanmak iyi bir seçim değildir. Aşırı pozlamaya ve çok fazla gölgelenmeye ve genel hareket bulanıklığına yol açacaktır.

3. Düşük ortam koşullarında “Ön perde senkronizasyonu” kullanarak çekim yaparken “A” Diyafram Öncelikli çekim modunu kullanmak da iyi bir seçim değildir, çünkü fotoğraf makinesi her çekimde kameranızda ayarlı “Flaş enstantane hızı” değerini seçecektir. Bu değer, birçok kamerada varsayılan olarak 1/60 saniye olarak atanmıştır. Bu da, sahnede kollarını oynatan veya dans eden bir çiftin hareketindeki gölgelenmeyi durdurmak için çok yavaştır.
   
   Flaş enstantane hızı ayarı genellikle;
   – Nikon’larda “Özel ayarlar > Basamaklama / flaş > e2: Flaş enstantane hızı”
   – Canon’larda “Menü > Flaş ayarı > Av modunda flaş senk hızı”
   altında olur. Kullandığınız kamera marka ve modeline göre değişim gösterebilen bu değeri kameranızın kullanım kılavuzundan bulabilirsiniz.