Live Composite; Uzun pozlamanın pek bilinmeyen gizemli modu

Çekim teknikleri arasında uzun pozlama fotoğrafçılığının yeri benim için ayrı bir öneme sahiptir. Çünkü, hem profesyonel iş geçmişimdeki yılların alışkanlığının etkisiyle öncesindeki planlama aşamaları, hem neden/nasıl merakımın katkısıyla kuralları hiçe sayan çekim denemeleri aşaması, hem de çekimlerim sonrasında elde edeceğimi umduğum sıra dışı sonuçlara sahip olma beklentisi benim için her zaman heyecan vericidir. Bu yazımızı, uzun pozlama fotoğrafçılığının genellikle unutulan ve/ya gözardı edilen, aynı zamanda da çok kullanışlı bir özelliğine, Live Composite moduna ayırdım.

Uzun pozlama denince aklımıza ilk olarak, dilimize “Ampul modu” olarak çevrilen “Bulb mod”unun kullanıldığı teknik gelir. Bu modun türkçe karşılığı pek aklıma yatmadığı için, ben yazımın devamında izninizle Bulb mod olarak devam edeceğim. Fotoğraf makinelerimizde enstantane hızı genellikle en uzun 30 saniye ile sınırlandırıldırılmıştır ve bu durum çoğu zaman can sıkar. Pozlamayı 30 saniyeden daha uzun yapmak için bulb modu kullanmak zorunda kalırız.

Bulb modu kullanmanın dezavantajı

Bulb modunu kullanmanın dezavantajı, pozlama süresi devam ederken, yani henüz çekim tamamlanmadan, çekimin herhangi bir aşamasında, kameramızın algılayıcısı tarafından kaydedilen görselin o anki halini görememektir. Sonucu görebilmek için pozlamanın bitmesini beklemek gerekir.

Bu yazımızın konusu bulb modu değil, o konu hakkında detaylı bilgi için buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Bazı fotoğrafçılar, geleneksel fotoğrafçılık teknikleriyle alınabilecek sonuçlara benzer ve belki de daha iyi sonuçların, kameramızda yüklü olarak gelen yazılımların özellikleri kullanılarak alınmasına çoğu zaman şüpheyle yaklaşırlar. Siz de bu düşüncede olanlardansanız, canlı kompozit modunu denedikten sonra fikrinizi değiştireceğinizi düşünüyorum.

Düşünün!

Uzun pozlama yapmaya karar verdiniz ve 120 saniyelik bir görüntü almak istiyorsunuz. Kameranızın deklanşörüne basıp pozlamayı başlattınız.

Geçen o 2 dakikalık süre içerisinde sahnenizin o anki pozunu LCD ekrandan anlık olarak görmek ve dilediğiniz bir anda pozlamanın bitimini beklemeden, örneğin 80’inci saniyede çekimi durdurup tam o anki halini kaydetmek, yani pozlama süresine sizin karar vermeniz hoş olmaz mıydı?

İşte bu hoş özellik, benim çantamdan hiç eksik etmediğim Olympus OM-D E-M1 MII kameramdaki Live Composite özelliği sayesinde avuçlarımın içinde 😉 .

“120 saniyelik bir uzun pozlamada kameranın algılayıcısının çok uzun süre ışık alması sahnenin aşırı pozlanmasına neden olmayacak mı?”

diye soracaksanız, durum öyle değil. Çünkü,

Canlı Kompozit modunda kamera, aynı pozlama süresiyle sürekli olarak bir dizi görüntü çeker ve tüm görüntüleri tek bir karede birleştirir, ancak arka planın veya ön planın ortam pozlaması kaydetmek için yalnızca İLK GÖRÜNTÜDEKİ ortam pozlamasını kullanır. Ardından, sonraki görüntülerde yalnızca ilk görüntüdeki ışık değerlerinden daha parlak pikseller ilk görüntünün üzerine yazılır. Geçen süre boyunca sahnede değişen herhangi bir ışık olmazsa, ilk çekilen görüntüyle sonuçta elde edilecek görüntü arasında bir fark olmaz.

Canlı kompozit modu kullanım ipuçları

Bu modu kullanırken aşağıda özetlemeye çalıştığım bazı basit temel kurallara uymak gerekiyor.

1. Mutlaka bir üçayak veya sabit bir platform kullanın

Kamerayı bir üçayak (tripod) üzerine veya sabit bir yüzeye monte edin. Deklanşöre basışlarda kamera sarsıntısını önlemek için bir kablolu deklanşör tetikleyici kullanmanızı şiddetle tavsiye ediyorum. Veya benim gibi, telefonunuza yükleyeceğiniz Olympus “OI.Share” uygulamasını kullanabilirsiniz; böylece uygulamanın menüsünde bulunan “Uzaktan Kumanda” özelliğini kullanarak, kameranıza dokunmadan deklanşörünü tetikleyebilirsiniz. Üstelik oluşan görüntüyü anlık olarak cep telefonunuzun ekranından da takip edebilirsiniz.

2. Manuel odaklama yapın

Canlı kompozit modunu kullanarak çekim yaptığınızda, kamera farklı pozlamalarda birden fazla çekim yapacaktır. Bu nedenle, sahneyi oluşturduktan sonra, odaklamanın pozlamalar arasında değişmemesi için odaklamayı manuel olarak ayarlayın. Bunun için, objektifinizi manuel odaklama konumuna getirdiğinizden emin olun.

3. Öncesinde birkaç deneme çekimi yapın

Hangi ISO, Enstantane ve Diyafram değerinin gerekli olduğu konusunda bir fikir edinmek için otomatik pozlama modlarında önceden birkaç deneme çekimi yapın. Bu, ideal karelerin yakalanması için önemlidir ve gereklidir, kesinlikle boşa gitmeyecek bir çalışmadır. Bunun için, kamerayı “A” diyafram öncelikli moda alın, diyaframı ve ISO’yu kendi belirlediğiniz değere ayarlayın ve test çekimlerinizi yapın. Gece çekim yapıyorsam ve sahnem karanlıksa ISO’yu genellikle 800’e ayarlıyorum. En uygun gördüğüm pozlama değerlerini bir sonraki adımda kullanmak üzere not ediyorum.

4. Manuel çekim modunu kullanın

1. Kameranızı “M” Manuel Çekim moduna alın. Böylece, kameranın değişen ışık koşullarında pozlamayı sahne başına değiştirmesini ve sonuç fotoğrafında istenmeyen uyumsuzlukların olmasını istemezsiniz.
2. Ardından arkadaki (kameranın size bakan yüzünde sağ üst köşedeki) tekerleği sola doğru çevirerek enstantane ayarını … 60″, BULB, LIFETIME ayarlarının ardından gelen ve en son ayar olan “LIVECOMP” konumuna getirin.
3. Bundan sonra yapılacak ilk şey “Menu” düğmesine basarak, 1/2 ile 60 saniye arasında ilk çekim için istediğiniz ışık miktarını belirleyecek temel pozlama süresini ayarlamak.

5. Kadrajınızı son bir kez kontrol edin, odaklanın ve ardından pozlamayı ayarlayın

Yukarıdaki üçüncü adımda ihtiyacınız olan değerler hakkında artık bir fikriniz var. Doğru pozlama için, o adımda belirlediğiniz ISO ve Diyafram değerlerinin doğruluğunu kontrol edin. Beyaz dengesi ayarı “Otomatik” olarak ayarlıysa kamera, bazı sahnelerde çekimler arasında farklı ayarlar yapabiliyor. O nedenle ben, sabit bir değer için Beyaz Dengesi ayarını manuel seçiyorum ve genellikle 5400 Kelvin olarak ayarlıyorum. Bu şart değil, deneyin ve kararı siz verin.

6. Canlı kompozit ayarları

Live composite modundayken, “MENU” düğmesine basarak “Kompozit Çekim Ayarları” bölümüne girin. Burada deklanşör hızı için üçüncü adımda belirlediğiniz zamanı girin. Bu ayar, kameranızın referans alacağı ilk görüntünün pozlama süresini belirliyor. Daha önce yaptığınız birkaç denemeden en uygun enstantane hızının ne olduğunu biliyorsunu. Emin değilseniz, 3’üncü adıma tekrar geri dönüp oradan devam edin.

7. Çekime başlayın

Şimdi bir canlı kompozit görüntüsü oluşturmak için deklanşöre 3 kez basmanız gerekecek.

Birinci basış: Kamera tüm görüntülerin üzerine inşa edileceği bir kurulum çekimi yaparak “Temel Pozlamayı” oluşturur.

İkinci basış: Canlı kompozit çekim sürecini başlatır. Fotoğraf makinesi sessiz modda sonsuz bir uzun pozlama gibi kesintisiz çekim yaparak bir adım önce oluşturduğu “Temel Pozlama” görüntüsü üzerine, sahnedeki ışıklı alanları yazmaya başlar. Siz de oluşan bu görüntüleri kameranızın LCD ekranından anlık olarak izleyebiliyorsunuz.

Üçüncü basış: İstediğiniz pozlamayı yakaladığınızı düşündüğünüz an, Canlı Kompozitin çalışmasını durdurmak ve çekimi sonlandırmak için deklanşöre üçüncü kez basın. İşlemi durdurmazsanız, kamera 3 saat sınırına ulaşana kadar çekime devam edecektir. Tabi bataryanın şarj durumu buna izin verirse…

8. Live composite çekiminde fotoğrafın oluşması süreci

Deklanşöre üçüncü ve son kez basınca kamera, sonuç görüntünüzü oluşturmak için tüm çekimleri bir araya toplayacağı birleştirme adımına geçer. Bu işlemin tamamlaması birkaç saniye sürer, sabırlı olun.

Ve, live composite fotoğrafım düzenlenmeye hazır halde kameramın SD kartındadır.

Yukarıdaki fotoğrafı gördüğünüzde şaşırdığınızı tahmin ediyorum. Oysa ki siz, şehir caddelerinde yürüyen araçların ışıklarının bıraktığı uzayan şehir ışıklarından oluşan başlık fotoğrafındaki gibi bir gece çekim örneği bekliyor olabilirsiniz:

Evet, bu da Live Composit için iyi bir örnek…

Ama Canlı kompozit modunun bir diğer güzelliği daha var; gündüz ND filtre kullanmadan uzun pozlama da yapabiliyorsunuz tıpkı yukarıdaki gibi:

Veya bir metro istasyonunun içinden kucağınızda tuttuğunuz kamera ile yakalayabileceğiniz yukarıdaki gibi bir sahne de olabilir.

Galileo’nun Olympus’u olsaydı 🤔

Sevgili dostum Okyar‘ın “Galileo’nun Olympus’u olsaydı” başlıklı yazısı da Live Composite moduna değişik bir açıdan bakmamı sağladı. O makalesinde Okyar diyor ki:

Galileo’nun Olympus fotoğraf makinesi olsaydı; elde edeceği fotoğraflar ile Kopernik’e ve kiliseye karşı çok iyi bir ispat sağlayacaktı. İspatında kullandığı med-cezir olayını pekiştirecekti. Gökcisimlerinin hareketinden kaynaklanan ışık akışının boyundan ve pozlama süresinden dünyanın dönüş hızını da hesap edebilecekti.

Önceden okumadıysanız o yazıyı mutlaka okuyun. Okyar’ın bu yazısının ardından “Kopernik’in Canon EOS Ra’sı olsaydı ne olurdu” diye düşünmeden edemiyorum 😀. Malum, astroloji fotoğrafçılığında Canon’un EOS Ra modeli en başlarda önerilen kameralar arasında gösteriliyor. Buna ne dersin Okyar?

Sonuç

Olympus “Livecomp” ile çekimler yapmak yalnızca eğlenceli olmakla kalmaz, aynı zamanda akıllı zeka fotoğrafçılığı dediğimiz teknolojinin kullanışlı bir örneğini kullanımımıza sunuyor. Karmaşık işlemler ile uğraşmadan basit birkaç hesaplama yaparak kameramızın yeteneklerini keşfetmemizi sağlar. Ve, Photoshop’ta pozlama karıştırma gibi karmaşık ve zaman alıcı teknikleri kullanmakla uğraşmak yerine size zaman kazandırır, çünkü bu işi sizin yerinize kameranız yapar.

Canlı kompozit moduyla yaratıcı çekim senaryolarından bazıları:

• Işıkla boyama
• Uzayan şehir ışıkları
• Havai fişek çekimleri
• Yıldızların hareketli yollarını gösteren sahneler
• Dramatik bulut hareketleri
• Gündüz uzun pozlama
• Yıldırım yakalama

Bu senaryoların bazılarından örneklerin yer aldığı yazılarım belirli aralıklarla sizlerle olacak.

Bir Olympus OM-D fotoğraf makineniz varsa, canlı kompozit modunu mutlaka deneyin. Sorularınız, önerlieriniz ve yorumlarınız için ne yapacağınızı artık biliyorsunuz. Bunları aşağıdaki “Yorumlar” kısmından bize bildirin, bildiğimiz bir konuysa yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız!