Çok uzun yıllar süren filmli dönemlerin ardından fotoğrafçılıkta dijital devrim fotoğrafçılar için sayısız bolluk ve rahatlık getirdi. Bellek kartının sınırı kadar çok miktarda görüntü elde etmek, fotoğrafı çektikten hemen sonra görebilmek, her çekimde ISO‘yu değiştirebilmek ve dijital karanlık odanın ortaya çıkışı bunlardan bazıları. Dijital fotoğrafçılığın en önemli faydalarından biri de fotoğrafçılığa yeni başlayanlar için biraz korkutucu olan “Histogram nedir?” sorusu.
Aslında histogramın nasıl çalıştığını anladığınızda kullanımın kolaylığını keşfettiğinizde ondan o kadar korkmanıza gerek olmadığını göreceksiniz.
Histogram nedir?
Histogram, fotoğrafınızın tonal aralığının pozlamayı değerlendirmenize yardımcı olan bir grafik sunumudur.
Dijital fotoğrafçılığın henüz olmadığı dönemlerde bir fotoğraf çektiğimizde iyi bir pozlama olup olmadığından emin olmak için filmi banyo edene kadar beklemek zorundaydık. Şimdi ise histogramı kullanarak, çekim yaptıktan sonra ve hatta elektronik vizörlü kameralarda çekim yapmadan önce de bu bilgiler parmaklarımızın uçlarında.
Histogramını nasıl okursunuz?
Çok kolay: Siyahlar solda, Beyazlar sağda, Orta tonlar ortalarda olur.
Histogram hakkında bilmeniz gereken en önemli şey, en sağda, grafiğin kenarına değen bir çıkıntı olmamasıdır, böyle bir durum varsa bu bir problemdir. Bunun anlamı şudur, fotoğrafınızda içinde detay olmayan parlak, beyaz alanlar vardır. Bunun büyük bir sorun olmasının nedeni bu alanların hiç veri içermemesidir. Bu nedenle hangi işleme tabi tutarsanız tutun, hangi görsel işleme yazılımını kullanırsanız kullanın, o alanları geri getirmek için herhangi bir şey yapamazsınız. Çünkü tüm yazılımlar işlem yaptıkları bölgelerdeki veriler üzerinden bunu yaparlar, bu alanlarda veri olmadığı için bu mümkün olmayacaktır. Bu durum yalnızca grafiğin en yüksek noktasının sağ kenara değmesi durumunda geçerlidir. Kenarından önce sonlanmışsa yani sağ kenara değmiyorsa sorun yok.
Bu durumun tersi sol kenarda varsa fotoğrafınızın bir kısmı tamamen siyah demektir. Daha aydınlık hale getirmek ve pozlamayı ayarlamak için pozlama telafisi işlemini kullanabilirsiniz. Ancak özellikle bir gece çekimi yapıyorsanız normal olarak fotoğrafınızın bir kısmının tamamen siyah olacağını unutmayın, bu durumda sola dayanmış bir histogram normaldir.
Boşuna şimdiden kafanızı karıştırmayın mükemmel histogram diye bir şey yoktur. Histogram, yalnızca görüntüdeki ton aralığını grafiksel olarak gösterir. Bu bilgiyle ne yapılacağına karar vermek sanatçı olarak size kalmıştır. Sağlam siyahlara ve parlak tonlara sahip olmak (eğer patlamadılarsa) her zaman kötü bir şey değildir.
Histogramların farklı görsel türleri için nasıl görüneceğine ilişkin bazı örneklere bir göz atalım.
Histogram örnekleri
High Key manzaralar
Öncelikle şunu belirtmeliyim; blogumda ve tüm hayatımda türkçe terimler kullanmaya çok özen gösteriyorum. Fakat bazı durumlarda türkçe karşılık bulmak konusunda zorluklar yaşıyorum. “High Key” terimi de bunlardan biri. Bu kelime yerine “Parlak alanların yoğunlukta olduğu” gibi türkçe terimler kullanmak çok uzun oluyor. O nedenle, affınıza sığınarak bu terimi olduğu gibi kullanacağım. Kısa türkçe tanımlama konusunda bana yardımcı olmak isterseniz, sayfanın altındaki “Yorumlar” bölümünden iletebilirsiniz, seve seve güncellemek isterim.
High Key bir sahneniz varsa çok parlak tonlar ve çok fazla orta ton ya da siyah renkler içermeyecektir, ya da sahneniz aslında dengelidir, ama siz high key tekniği ile çekmek istiyor olabilirsiniz. High key olmasını istediğiniz bir sahnenin fotoğrafını çekerken histogramınız mutlaka sağ tarafta istiflenmelidir, ancak üst kısmı sağ kenara yaslanmamalıdır (yukarıdaki uyarıyı hatırlayın).
Yorumlar kısmında sitemizin takipçilerinden Sn. Rauf Akbaba’nın Low Key ve High Key terimlerine bir önerisi oldu: “Parlak Denge ve Karanlık Denge”. Bu tanımlar için siz de bizim gibi aynı fikirdeyseniz, bundan sonra Low Key ve High Key terimlerini “Parlak Denge ve Karanlık Denge” olarak okuyabilirsiniz. Rauf beye buradan bir kez daha teşekkür ediyoruz.
Sahnenizin high key olmasını isterseniz ancak histogramınız orta tonlarda gösteriyorsa, beyazlarınız muhtemelen daha fazla gri olarak görünecektir.
Low Key sahne
Low Key bir sahne, gece fotoğraflarından beklediğiniz karanlık bir sahnesidir.
Bu durumda histogramınız sol tarafa doğru yaslanacaktır. Sol kenarda düz siyah renkleri gösteren bir yükselti olabilir.
Yüksek kontrastlı sahne
Yüksek kontrastlı sahne çok karanlık ve çok aydınlık, parlak tonlar içeren ve belki de aralarında çok fazla tonlama olmayan bir sahnesidir.
Bu durumda histogramınız ortada değil, solda ve sağda yoğunluklu görünecektir.
Düşük kontrastlı sahne
Düşük kontrastlı bir sahnede çok sayıda orta tonlar, az sayıda parlak tonlar bulunur.
Histogramınız çan şeklinde olacaktır.
Yine bu bilgiyle ne yapacağınızı seçmek sanatçı olarak size kalmıştır.
Histogramınızdan memnun değilseniz görüntüyü daha koyu veya daha açık yaparak pozlamayı ayarlamak için pozlama telafisini kullanın. Veya flaş ya da flaşlar, reflektör, difüzör veya dereceli ND filtreler kullanarak sahnedeki ışığı yönetebilirsiniz, seçim sizin.
Renk Histogramı
Yukarıdaki örneklerde histogramın tonlarını gri tonlamalı olarak değil aynı zamanda renkleri de gösterdiğini fark etmişsinizdir. Evet, bazen belirli bir rengi patlatmak da mümkündür! Sahnede çok parlak bir renk varsa bazen bu renk doymuş hale gelir ve bu renkteki ayrıntıyı kaybedersiniz. Bu genellikle kırmızı çiçeklerle olur.
Bunu önlemek için, çiçeğin kırmızı yapraklarındaki ayrıntılardan bazılarını geri getirmek için işleme sırasında rengi biraz desatüre edebilirsiniz. Yandaki histogram, kırmızı tonların arttığını göstermektedir.
Histogram ne zaman kullanılır
Sahada çekim yapmadan önce histogramı canlı görünümle (live view) birlikte kullanabilirsiniz, elektronik vizörü olan bir aynasız kameranız varsa bu özelliği açın. Fotoğrafınızı çekim sonrası LCD ekranınızda inceledikten sonra da histogramı görebilirsiniz. Her iki durumda da sahada çekim esnasında pozlamanızı kontrol etmek için histogramı kullanmanız önemlidir. Bu şekilde hala sahadayken başka bir pozlama yapma fırsatı bulursunuz.
Pozlama hakkında doğru karar vermek için yalnızca LCD’ye güvenmeyin. LCD, kompozisyonu ve odaklamayı kontrol etmek için harikadır, ama pozlama için aynı şeyleri söyleyemem. Bunun nedeni ise; LCD’nizin parlaklığının fotoğrafınızın gerçek parlaklığıyla hiçbir ilgisi olmamasıdır. Çünkü LCD’nizin parlaklığını siz değiştirebilirsiniz. Örneğin, bol güneşli bir günde dışarıda kolay görebilmeniz için aydınlatmasını arttırabilirsiniz. Ya da bu şekilde unuttuğunuzda gece çekimlerinde bakarsanız görüntüler gerçekte olmadığından daha parlak görünecektir ve bu sizi yanıltacaktır.
Histogramı kontrol etmek en sağlam yöntemdir.
Fotoğraflarınızı işlerken de histogram kullanılabilir. Ayarlamanız gereken yerleri görmek ve işlerken çok parlak veya çok koyu olan alanlar oluşturmadığınızdan emin olmak için mutlaka kullanın.
Umarım bu yazım kullanışlı olan bu aracın nasıl kullanılacağı konusunda size iyi ipuçları vermiştir. Histogramla ilgili herhangi bir sorunuz veya yorumlarınız varsa, lütfen bunları aşağıdaki yorumlara ekleyin.
Işığınız bol olsun.
Yeni içeriklerden haberdar olmak istiyorsanız hemen abone olabilirsiniz.
Abonelik kaydınız başarıyla alınmıştır.
Bir hata meydana geldi, lütfen daha sonra tekrar deneyiniz.
Böylesine önemli bir konudan bahisle bizi bilgilendirdiğiniz için teşekkürler Sebahattin hocam. Sizin de değindiniz üzre, her ne kadar mükemmel veya standart bir histogram eğrisi yoksa da aslında güzel fotoğraf çekebilmenin veya bir başka deyişle, eve geldiğinde hüsrana uğramayacağın fotoğraflar çekmenin yolu, histogramı iyi öğrenmek, iyi okumak ve aktif olarak kullanmaktan geçiyor. Hele belli bir yaştan sonra gözlerdeki problemlerle birlikte makinenin o küçücük gelmeye başlayan ekranından zorlu koşullarda, mesela aşırı güneşli havalarda, ne çektiğinizi anlayamıyorsunuz bile. Ayrıca zaman ve enerji harcaması (gereksiz pil gücü kaybı) da cabası. Sağlıcakla kalınız.
Çok doğru bir nokta Osman bey.
Histogram genellikle göz ardı edilen konuların en başında gelir, ama dediğiniz gibi (bence de) en önemlisidir. Histogram fotoğrafınız hakkında size hemen her şeyi anlatır. Okumasını ve kullanmasını öğrenmek o kadar da basit üstelik.
Saygılar.
“High Key” için Parlak Denge, “Low Key” için de Karanlık Denge ifadesi çok zorlama olmaz sanırım.
Saygılarımla,
Rauf bey merhaba,
Öneri için teşekkürler.
Yazımıza hemen ekledim 🙂
Saygılar.
Histogram kullanımı kesinlikle ihmal edilen bir konu. Bir kez kullanmaya başlayınca ve alışınca çok kullanışlı olduğunu göreceksiniz.
Teşekkür ederiz Sebahattin Bey.
Selam ve saygılarımla.
Kesinlikle Öner bey, haklısınız.
Histogramı kullanmaya başlayınca, pozlama konusunda deneyim ve anlayış da değişmeye başlıyor. Kameranızı ve hobinizi daha da sevmeye başlıyorsunuz.
Saygılar.