Sevgili Kristal,
Netlik ayarı konusuna, günümüzde eğitimlerde pek yer verilmediğini, bu nedenle özellikle fotoğrafa yeni başlayanların sorun yaşadığından söz ederek, anlatılmasını istediğinizi açıklamanızdan büyük sevinç duydum, hay hay, anlatayım.
İnsan ya da kelebek fark etmez bir canlının fotoğrafını çekildiğinde; netlik o canlıya, yakın çekimde ise gözüne ayarlanır.
Bir çiçek ya da ürün fotoğrafı çekildiğinde, obje dışında her şeyin bulanık olması arzu ediliyorsa, merkezden biraz daha yakın noktaya (kabaca 1/3) odaklanmalı.
Manzara fotoğrafı çekiliyorsa, ufka kadar muhteşem bir coğrafya varsa ya da diyelim ki kamp yaptığımız yerde gece çadırımızla birlikte yıldızları da pozlamak istiyorsak, net alan derinliğini olabildiğince artırmak için netlik ayarını hiperfokal mesafeye yapmalıyız.
Tabii ki öncelikle tanımları, kolay anlaşılır şekilde anlamak yararlı olacaktır.
Net Alan Derinliği; kabul edilebilir derecede keskin görünen bir fotoğraftaki en yakın ve en uzak nesneler arasındaki mesafedir.
- Objektifin odak uzaklığı arttıkça, konuya yaklaştıkça, diyafram genişledikçe ve algılayıcı büyüdükçe net alan derinliği azalır.
- Yani; objektifin açısı genişledikçe, konudan uzaklaştıkça, diyafram daraldıkça ve sensör küçüldükçe net alan derinliği artar.
Hiperfokal mesafe ise; fotoğraflarınıza en geniş net alan derinliği sağlayan odaklanma mesafesidir. Bir başka anlatımla; yakın plandan sonsuza kadar keskinlik sağlamak için netliği ayarladığımız mesafedir. Kameramızı hiperfokal mesafeye odakladığımızda, bu mesafenin yarısından sonsuza kadar net çekim yaparız.
Peki, manzara fotoğrafı çekiyoruz, net alan derinliğinin olabildiğince fazla olmasını arzuluyoruz. Paha biçilmez değer olan hiperfokal mesafeyi (HFM) nasıl bulacağız? En önemli konu şimdi bu olmalı.
Başlangıçta bu konuda internet siteleri tablolarından yararlanmıştım, kamerama, lensime ve diyafram açıklığına (aperture) göre uygun HFM değerlerini not almıştım, kullanıyordum.
Sonra telefonuma HyperFocal Pro uygulamasını yükledim, PhotoPills’inde iyi olduğunu belirtiyorlar. Konuyu öğrendiğim için kullanmıyorum. Peki, çekim sırasında bunlara gerek kalmadan pratik olarak nasıl bir ayarlama yapabiliriz?
Fotoğrafını çektiğimiz sahnede keskin görünmesi gereken en yakın nesnenin kameraya olan uzaklığını ikiye katlayarak netlik ayarı yapmak en kolay yoldur. Diyelim ki kamp yapıyoruz ve çadırımız kameramıza 25 metre mesafede, biz 50 metreye netlemeliyiz.
Çektiğimiz görüntüyü büyüterek, netliğin nerde başlayıp bittiğini kontrol etmek de ayrı bir seçenektir. Aynasız kameralar ise çekim öncesi görüntüyü büyüterek, doğru odaklama yapıp yapmadığımız konusunda yardımcı olacaktır.
Sevgili Kristal, keskinliği sağlayacak en iyi diyafram değerlerini de merak ediyor olabilirsiniz, açıklayayım.
Portrede f/1.4 ve f/2.8, makroda ise f/7.1-11 arası bir değer çoğunlukla arzulanan alan derinliğini verecek ve konumuz net olacaktır. Arkaplan sadeleştikçe ve uzaklaştıkça, objektifin odak uzaklığı da arttıkça, fon bulanıklaşarak belirginlik daha da artacaktır.
Manzaralarda geniş açı lens ile çalışırken HFM ayarında orta değer diyafram açıklıkları, yakın plandaki objeden sonsuza kadar netlik sağlar. f/5.6 açıklığı özellikle yakın objelerde ve sahnemizin genelinde iyi keskinlik verir. Daha fazla alan derinliği gerekiyorsa açıklık daraltılır, f/8 iyidir. Şehrin ışıklarının veya güneşin yıldızlaşması için f/16 gerekir ama diyafram açıklığı daraldıkça, sahnemizde keskinlik konusunda sıkıntılar oluşmaya başlar, sanırım bunu istemeyiz.
Gülsen Hanımın fotoğrafı, bilincin yansıması olarak dikkat çekiyor, tebriklerimizi iletiyoruz. Fotoğrafı Şükrü Erbaş’ın kilitlenip kaldığım, anlamlı bir deyişi ile paylaşmış; “Umduğun inceliğe inmiyorsa söz, çekil suskunluğun tüneklerine; ucuz etme anlamı…”
Sözü inceliğe indirerek dinleyenlere, anlayanlara ve özümseyenlere selam olsun…
Mikdat Besni
Değerli üstadım…çok kıymetli bilgileri örnekler üzerinden anlatmanız oldukça keyif verici ve akılda kalıcı..yüreğinize sağlık..selam ve saygılarımı sunuyorum..
Her fotoğrafçının bilmesi gereken hap niteliğinde çok kıymetli bilgiler. Çok teşekkür ederiz Mikdat abim.
Ellerine, emeğine sağlık.
Selam ve saygılarımla.