Durun! O düğmeye basmadan önce bir kez daha düşünün

Geçtiğimiz hafta sonu eşimle birlikte Alaçatı’daydık. Eh, İzmir’de bir İzmir’li olursanız böyle bir rahatlığınız oluyor haliyle! Yer Alaçatı olunca ve bizim buralarda bu zamanlarda yaz mevsimi hala devam edince, dört gün olarak birleştirilen 29 Ekim tatili de devreye girince, vardığımızda tahmin edeceğiniz gibi yine kalabalık sokaklar bizi bekliyordu. Üstelik biz genellikle erken kalkar ve yola erken çıkarız.

İlk olarak her zamanki gibi köşe fırında yol çatımındaki köşe masaya oturuldu, kameram masanın üzerine bırakıldı, yeni çıkmış mis gibi kokan sakızlı kurabiyeler eşliğinde çaylarımız söylendi. Türk kahvesi ve muhallebi için yerlerimiz ayrıdır, onlara sonra değiniriz! Bilenler bilir, Alaçatı sokakları çok dardır, sokaklara taşan masalarda oturduğunuzda yoldan geçenler ile akraba olursunuz, size değmeden ve size laf atmadan geçmeleri çoğu zaman mümkün olmaz. Sokakların darlığı nedeniyle sokaklara kurulan masalar da akraba olmaya müsait yakınlıktadır. Neyse ki odağımızda insan ve toprağımızda samimiyet ve hoşgörü olduğundan, biz böyle şeylere çok aldırış etmeyiz, bilakis bu durum hoşumuza bile gider!

Birkaç dakika sonra hemen yanıbaşımızdaki masaya 30’lu yaşlarda bir çift oturdu. Oturuş düzenimizden sonradan adının Orkun olduğunu öğrendiğim kişi ile karşılıklı birbirimizi görebiliyorduk. Zaten aramızda bir metre ya var ya yoktu. Orkun’un gözü önce masamızda duran Sigma 35mm F1.4 Art objektif takılı Nikon D850 kamerama takılmıştı. Benim gözüm ise onun elindeki Olympus OM-D E-M1 MII kameradaydı, hangi objektif takılı onu göremiyordum. Acaba bu bakışma ne zaman bir diyaloga dönüşecek diye içimden geçirirken ilk hamle Orkun’dan geldi: “Merhaba, kameranız güzelmiş!“. Ben “Merhaba, teşekkür ederim. Sizinki de iyi bir gövdedir, değerini bilin” diyerek karşılık verdim. Ardından tanışmamız ve sonrasında masalarımızı birleştirmemiz saniyeler aldı, Eskişehir’den tatil için gelmişler.

Biz Orkun ile koyu sohbete dalmışken eşim ve onun eşi, nasıl bir fotoğraf meraklısı olduğumuz hakkında bizi çekiştirmeye başlamışlardı bile. Orkun fotoğrafa ne zaman ve nasıl başladığından, Olympus kamerasının özelliklerinden heyecanla bahsederken, bir yandan da kamerasının ekranından çektiği fotoğrafları göstermeye çalışıyordu. Fotoğraflar arasında geçerken bir fotoğrafın üzerine geldiğinde durdu, “Aaa bu çok kötü çıkmış” diyerek parmağını “Sil” tuşuna götürdü. “Dur!” dediğimi hatırlıyorum heyecanla ve galiba biraz da yüksek bir sesle. O sırada eşlerimiz de aralarındaki sohbeti bırakmış bana bakıyorlardı. “Neden siliyorsunuz fotoğrafı, bu bence doğru bir yöntem değil” deyiverdim. Orkun, “Ama …” demesine kalmadan, izin isteyip kamerayı aldım ve fotoğrafı LCD ekranda zumlayıp köşe bucak gezinmeye başladım. Fotoğrafın küçük bir bölgesinden hızlıca bir kompozisyon yapıp ona gösterdim. “Aaa ne güzel oldu!” demesiyle eşi biraz sitemkar bir ifadeyle söze girdi “Ben de defalarca söylüyorum böyle silmemesini ama dinletemiyorum“.

Durun! O düğmeye basmadan önce bir kez daha düşünün

Fotoğraf çekerken birçok kişinin bunu yaptığına defalarca tanık oldum. Kameralarının ekranındaki görüntülere tıklarlar ve hemen parmakları sil tuşuna gider. Hatta bazıları, çeker çekmez şöyle bir bakar ve hemen siler. Ben böyle durumlarda ve neredeyse her zaman benzer tepkiyi veriyorum ve onlara kibarca bunu neden yapmamaları gerektiğini anlatmaya çalışıyorum. Bunu ne kadar kibarca ve iyi niyetli olarak yapsam da bazen beklen(me)dik tepkiler de almıyor değilim.

En azından o fotoğrafları büyük bir ekranda görmeden onları silmeyin.

Ne kaçırdığınızı asla bilemezsiniz

Ben kameramın LCD ekranını sadece ayarları kontrol etmek, Histogram ve pozlamamın doğruluğunu, çektiğim konunun net olup olmadığını görmek için kullanıyorum. Kameranın ekranı karelerinizin genel kullanılabilirliğini değerlendirmek için hiç iyi bir seçim değil. Neden mi? Birincisi, bu ekranlar çok küçük ve çözünürlükleri hala düşük. İkincisi, nerede olursanız olun ışık genellikle yetersiz kalıyor, fotoğrafın ne kadar iyi ya da kötü olduğunu bu ekranlardan görmek çok zor. Hele bir de çok güneşli ve açık bir ortamdaysanız. Üstelik gördüğünüz şey, kameranızın JPEG olarak simüle edilmiş halidir, fotoğrafın kendisi değil. Eğer RAW çekim yapıyorsanız, çektiğiniz fotoğraf ile kameranızın LCD ekranında gördüğünüz fotoğraf aynı değil.

Artık düzenleme araçları çok güçlü

‘Kötü’ sandığınız görüntülerin bile biraz kurgu ile nasıl harika fotoğraflar haline dönüşeceğinizi bilemezsiniz. Günümüzde kameralar artık çok daha geniş bir dinamik aralık yakalayabiliyor, ama kameranızın LCD ekranında bu ayrıntıları, özellikle gölgelerde ne detaylar var tam olarak göremezsiniz. Dahası, artık Photoshop, Lightroom ve benzeri yazılımlar daha yaratıcı olmamızda bize müthiş yardımcılar. Bu gibi yazılımlar sayesinde “Çöp” sandığımız görüntüler birdenbire sanatsal ve yaratıcı fotoğraflara dönüştürülebiliyor.

Örneğin aşağıdaki fotoğrafı bir parkta makro denemeleri yaparken çekmiştim. Kameramda 105mm makro objektifim takılıydı ve dönmeye hazırlanıyordum, bir köprünün üzerinden geçerken kazları gördüm. Mesafe uzak olduğundan böyle bir kadraj yakalayabilmiştim. Fotoğrafı çekerken bu kadrajın iyi bir görüntü vermeyeceğini bilerek çektim. Neden? Çünkü kazların sudaki yansımalarını kaçırmak istemiyordum ve orayı doğru pozlamak istiyordum. Kadrajımı kesme yöntemiyle yeniden oluşturabilirdim.

CameraRAW ile bu fotoğrafın siyah beyaz nasıl görünebileceğini görmek için bir sürü farklı hazır ayar denedim. Hoşuma giden bir tanesini buldum ve oradan görüntüyü ince ayarlamaya devam ettim. Kontrastı biraz azaltmam görüntüyü aydınlatmak konusunda oldukça yardımcı oldu, ardından pozlamayı düzeltmek için sağdan sola doğru dereceli filtre kullandım. Aşağıdaki sonucu elde ettim: 

Biraz zaman ve sabırla ve elbette yazılım seçenekleriyle hoş sonuçlar almak mümkün.

Sanat özneldir

Elinizdeki bir görüntüden istediğiniz bambaşka bir şey oluşturabilirsiniz. Çektikleri görüntüleri, yazılımları etkin biçimde kullanarak, çektiklerinden tamamen farklı bir şeye dönüştürüp dijital sanat eserleri yaratan birçok fotoğrafçı tanıyorum.

İzmir Kemeraltı’nda meşhur Havra sokağında balıkçıların önünden geçerken, tezgahının önünde balık satan satıcıyı fotoğraflamak istemiştim. Balıkçı çok hızlı hareket ediyor ve müşterilerine yetişmeye çalışıyordu. Önümdeki müşterilerin aralarından hızlıca aşağıdaki kareyi çekebildim. Kameram “M” Manuel çekim Modu‘nda olduğundan, ayarlamak için zaman olmadığından ve en son çektiğim fotoğraflarda enstantane hızlı bir ayarda kaldığından, fotoğrafım gördüğünüz gibi az pozlanmış çıktı. Kameramın LCD ekranından baktığımda neredeyse hiçbir şey görünmüyordu. Ben deklanşöre bastığım andaki sahneyi çok net hatırlıyordum ve bu fotoğraf net çıkmış olmalıydı.

Karanlık çıkacağını baştan kabullendiğim ana konumu düzenleme araçlarımla pekala açabileceğimi biliyordum, ayrıca kameramın dinamik alan başarısına güveniyordum. “Bu sahnede çekilen kare işe yaramaz” demek yerine fotoğrafı çekmeyi tercih ettim ve uygun bulduğum bir bölümünü keserek bu fotoğrafı elde ettim:

Tamam, sokak fotoğrafçılığında “işi çekerken bitirmek” gerekir. Ancak, fotoğrafçı da eserini istediği gibi sunmakta serbest olmalıdır. Denemek ve bazen görüntüler üzerinde oyunlar oynamak; öğrenmek, yaratıcılık ve kompozisyon geliştirmekte oldukça etkili oluyor. Bir görüntüyü kameradan hemen silerseniz onun kurtarılamıyor olup olmadığını nasıl anlayacaksınız?

Orkun’la sohbete ne mi oldu?

Anlatayım. O gün Orkun’larla biraz Alaçatı turu yaptık. İmren Pastanesinde Türk kahvemizi içtik ve Sakızlı muhallebimizi yedik. Orkun artık RAW+JPEG çekmeye karar verdi, önceden yalnızca JPEG çekiyormuş. Bu nedenle yüksek kapasiteli bir SD kart siparişi verdi bile.

Ama Orkun ve eşinin en şok olduğu olay neydi biliyor musunuz? Onu da anlatmam lazım! Sakızlı muhallebilerimizi kaşıklarken Orkun Olympus kamerasını nasıl aldığını anlatıyordu. Takip ettiği ve üye olduğu birkaç siteden bahsetti. O sırada telefonundan bir siteye girdi ve bana, benim “Makro Çekim Örnekleri, Olympus ile Odak İstifleme ve Basamaklama” yazımı göstererek “Ne zamandır zaten inceliyordum bu kamerayı, bu yazıyı okuyunca gittim aldım” dedi. Ve bu siteyi tavsiye etti. Eşimle göz göze geldik ve gülümsedik. Bunun nedenini sorduklarında, her zaman yanımda taşıdığım Arthenos kartvizitimden bir tane uzattım. Sahneyi siz düşünün. Orkun bir Arthenos takipçisiymiş 🙂 Benzer bir durum bir İstanbul seyahatimde, Kadıköy-Eminönü vapurunda simit + çay nostaljisi yaparken başıma gelmişti. Ben cep telefonumda sitemizde dolaşırken ve gelen yorumları cevaplarken, yanımda oturan ve Nikon D850 kameramı elimde gören bir İstanbul’lu fotoğraf gönüllüsü “Nikon D850 Ayarları” yazımı okumamı tavsiye etmişti 😉

Emek verip, ter döküp yazdıklarınızın çok uzaklarda, değişik insanlar tarafından okunuyor olması ve takdir edilmesi, yerine hiçbir şeyi koyamayacağınız çok güzel bir duygu. Kafa dağıtmak veya mola vermek istediğim zamanlarda, sitemizin yönetim sayfasına girip, o anda yazılarımızı okuyanların dünya haritası üzerinde konumunu gösteren noktaların bir havai fişek misalı pıtır pıtır patladığını ve haritanın bir gelincik tarlasına dönüştüğünü görmek gerçekten tarif edilemez bir his.

Orkun’la birbirimizin telefon numaralarımızı kaydettik. Böylece fotoğraf tutkum sayesinde bir dost ailemiz daha oldu. Hep söylerim ya; Fotoğraf çekmek mutlu ediyor diye, alın bir kanıt daha!